توضيح اجمالي:

امروزه با توجه به نگرانی فزاینده مصرف­کنندگان در مورد کیفیت و ایمنی محصولات ضروری(مانند داروها، موادغذایی و نوشیدنی­های فاسدشدنی)، برای شرکت­های فعال در زنجیره ارزش این صنعت ضرورت دارد تا راه­حل­های «زنجیره سرد»[1] کارآمد، و قابل اعتمادی را همراه با قابلیت ردیابی، نظارت و مدیریت در کل زنجیره تامین فراهم نمایند. این امر نه تنها کیفیت و ایمنی کالاهای حساس به محیط نگهداری را تضمین می­کند، بلکه یکپارچگی و شفافیت عملکرد بنگاه­ها و صنعت را بهبود بخشیده و همچنین کارایی عملیاتی را به میزان قابل توجهی در این زنجیره سرد افزایش می­دهد.

هنگ‌کنگ به عنوان یکی از کشورهای برتر لجستیکی جهان (که به لحاظ شاخص عملکرد لجستیکی در رتبه 12 جهان قرار گرفته است[2]) شاهد اقدامات موثری از سوی دولت در این ارتباط بوده است. از جمله این اقدامات همکاری با سازمان GS1 هنگ­کنگ است که با پشتوانه بودجه تخصیص یافته از سوی دولت (بودجه حمایتی دولت برای تجاری­سازی یافته­های پروژه­های تحقیق و توسعه در زمینه توسعه زیرساخت‌های رصد و ردیابی محموله­های تجاری در سیستم­های لجستیک، حمل و نقل، گمرکات این کشور از طریق RFID ^[3])، اقدام به معرفی راهکار جدیدی برای مدیریت زنجیره تامین سرد نموده است که ابزاری موثر و قابل اعتماد برای کمک به ذینفعان در این نوع از زنجیره تامین و بهینه­سازی مدیریت لجستیک می­باشد.

در واقع، راهکار مدیریت زنجیره سرد GS1 هنگ­کنگ که توسط «ایزترک»[4]، یک پلتفرم استاندارد مبتنی بر خدمات اطلاعات (EPCIS) GS1 [5] هدایت می‌شود؛ نظارت آسان، دقیق، استاندارد و مقرون به صرفه از شرایطی نظیر دما و وضعیت محموله است که اطلاعات را بر اساس زمان واقعی ارائه می­دهد و داده­های رخدادهای زنجیره تامین سرد را به اطلاعات کاربردی و قدرتمند تبدیل می­کند. لذا، این راهکار با پیاده­سازی پلتفرم ردیابی جهانی «ایزترک» و برچسب­های حسگر RFID تعبیه شده در واحدهای لجستیک (نظیر پالت‌ها، جعبه‌ها و ...)، موجب توانمندی و تقویت رصدپذیری و ردیابی زنجیره تامین سرد این کشور شده است. از این­رو، برای اطمینان از وضعیت کیفی و ایمنی محصولات فاسدشدنی در کل فرآیندهای لجستیک و زنجیره ارزش این کشور حتی در مبادی گمرکی (مانند رصد محصولات ورودی به هنگ­کنگ از کشور مبدا) گسترش یافته است. براین اساس، این تجربه می­تواند به عنوان رهنمون مهمی در سیاست­گذاری‌های مقتضی جهت به­کارگیری روشهای نوین و رویکردهای فناورانه در ارتقای زنجیره تامین سرد کشور ـ به عنوان تامین کننده اقلام ضروری از سطح تولیدکنندگان/ واردکنندگان تا سطح مصرف­کنندگان در بازار کشور ـ مد نظر قرار بگیرد.

نكات كليدي:

«ایزترک» که برای تقویت زیرساختهای زنجیره تامین و مدیریت لجستیک هنگ­کنگ و با پیگیری­های جدی و ارائه تسهیلات تحقیقاتی از سوی دولت این کشور ایجاد شده است، به عنوان یک اپلیکیشن ابری[6] جامع شناخته می­شود که با فناوری­های مختلف از جمله RFID، بارکد، حسگرها و غیره همخوانی یافته است تا بتواند اطلاعات مورد نیاز را در سطح جهانی از زنجیره تامین سرد گردآوری نموده و به کاربران و ذینفعان خصوصی و دولتی توزیع نماید. با توجه به تجربه فوق، می­توان مزایای به­کارگیری چنین راهکاری را در  زنجیره تامین سرد کشور (برای کالاهایی نظیر داروها، موادغذایی و نوشیدنی­های فاسدشدنی) به شرح موارد زیر بیان نمود:

1. امکان نظارت بر دما و رطوبت محموله‌ها: این راهکار در زنجیره تامین سرد با کاربرد برچسب های RFID تعبیه شده در واحدهای لجستیک، تغییرات دما و رطوبت را در زمان واقعی و در نقاط مختلف زنجیره بررسی می­کند و در صورت بروز حادثه، محل وقوع حادثه شناسایی می شود و هشدار ارسال می شود . این امر تازگی، سلامت و امنیت محصول را تضمین می کند.
2. قابلیت ردیابی محموله‌ها در زنجیره تامین : در زنجیره تامین وقتی از ردیابی سخن به میان می­آید به معنای تشخیص محل و موقعیت کالاها، دلیل قرارگیری کالاها در موقعیت مشخص شده، شناسایی محل قبلی و بعدی قرارگیری، مدت زمان مجاز نگهداری، تعیین موجودی­ها در مراکز توزیع و حتی شناسایی راهکارهای مجاز حمل و نقل محموله است. از این رو، داده‌های مربوط به دما، رطوبت، زمان، مکان و غیره حایز اهمیت بوده و در طی فرآیندهای ردیابی محموله‌ها و حمل در طول زنجیره تامین سرد ایجاد می‌شوند تا اطلاعات جامع و سراسری از زنجیره سرد را فراهم نموده و به ذینفعان در مدیریت فرآیند لجستیک کمک کنند.
3. به اشتراک­گذاری اطلاعات در زمان واقعی: اطلاعات جامع در زمان واقعی مانند دما، رطوبت، زمان و مکان در بین شرکای تجاری و مشتریان در سطح جهان از طریق پلتفرم ردیابی «ایزترک» به اشتراک گذاشته می شود.
4. کاهش ضایعات مواد غذایی و فاسدشدنی: از آنجایی که این راهکار می­تواند کیفیت محصول را تضمین کند و ایمنی محصول را بهبود بخشد؛ ضایعات و زیان­های مالی ناشی از دورریز کالاهای فاسد شده در زنجیره سرد کاهش می­یابد.
5. افزایش بهره­وری عملیاتی: داده­های تولید شده از تگ­های RFID می­توانند به عنوان یک رکورد الکترونیکی از تحویل محموله­ها عمل کنند و در نتیجه روند صدور صورتحساب­ها و اسناد مربوطه را تسریع و تسهیل کنند. اطلاعات جامع فراهم شده از زنجیره تامین سرد (در خصوص دما، رطوبت و مکان و غیره) نیز جهت ارتقای تجزیه و تحلیل بهتر داده­های مکانی و مدیریت موجودی توسعه می یابند.