تاریخ:

ارديبهشت 1391

نویسنده:

سمانه قلی‌پور

کلیدواژه ها:

کالاهای اساسی - قیمت

بررسی‌های صورت گرفته و همچنین آخرین برآوردهای بانک جهانی در ماه مارس سال جاری(2012) در خصوص میانگین شاخص بهای انرژی درمیان کشورهای با درآمد متوسط و کم‌درآمد بیش از 8 درصد نسبت به ابتدای سال و حدود 4 درصد نسبت به فوریه رشد داشته به طوریکه شاخص قیمت انرژی از 6/192 در ژانویه به سطحی معادل 5/208 در پایان ماه مارس رسید. همچنین بررسی شاخص مذکور نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز حدود 11 درصد افزایش را نشان می‌دهد. مهمترین علت افزایش شاخص انرژی در ماه مارس را می¬توان به افزایش 5/4 درصدی قیمت نفت در این زمان مربوط دانست که خود ناشی از کاهش عرضه مورد انتظار از سوی ایران، اختلال در تولید کشورهای غیرعضو اوپک به خصوص سودان، سوریه و یمن به واسطه مسایل سیاسی، کاهش حجم صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی، ‌ژاپن و سایر کشورهای واردکننده به دلیل اعمال تحریم‌های اروپا و امریکا و ممنوعیت ارتباطات تجاری موسسات مالی با بانکهای داخلی کشور است. شاخص قیمت گاز طبیعی نیز طی یک ماهه منتهی به مارس نسبت به ماه گذشته( فوریه) با افزایش 3 درصدی روبرو بوده و به حدود 108 در پایان ماه مارس رسید. به علاوه قیمت گاز اروپا و آمریکا طی یک ماه گذشته به ترتیب 6/7 درصد افزایش و 14 درصد کاهش را تجربه نمود. مهمترین علت افزایش قیمت گاز اروپا بالا رفتن قیمت نفت و تاثیر مستقیم آن بر قیمت گاز -با وجود یک وقفه زمانی کوتاه‌مدت- بوده، به علاوه رشد تولید گاز از سنگ نفت‌زا که طی سالهای اخیر در ایالات متحده رونق گرفته، همراه با بهبود شرایط آب و هوایی و تعدیل دما، و ذخایر رو به رشد نفت از مهمترین عواملی هستند که در کاهش قیمت گاز ایالات متحده موثر بوده‌اند. میانگین شاخص بهای محصولات غیرانرژی(شامل محصولات کشاورزی و مواد معدنی و فلزات) نیز در سال جاری با روندی صعودی طی سه ماه گذشته به بیش از 195 افزایش یافت و طی یک ماهه اخیر 6/0 درصد رشد را تجربه نمود. افزایش شاخص بهای محصولات غیرانرژی طی سه ماهه منتهی به مارس 2012 می‌تواند به ترتیب ناشی از افزایش 4/3 درصدی و 9/0 درصدی شاخص قیمت فلزات و کشاورزی از فوریه تا مارس سالجاری باشد. البته مقایسه میانگین شاخص فصلی قیمت(ژانویه تا مارس) محصولات غیرانرژی در سال 2012 نسبت به مدت مشابه سال قبل سال (2011) نشانگر 13 درصد کاهش بوده که عمدتا ناشی از تداوم تضعیف تقاضای جهانی به خصوص از سوی عمده‌ترین واردکنندگان فلزات پایه نظیر چین در سالجاری بوده است. به علاوه در مارس سالجاری در اکثر فلزات این گروه (به استثنای افزایش اندک قیمت مس و سنگ آهن) نسبت به فوریه کاهش قیمت وجود داشته و بیشترین کاهش قیمت با 5/8 درصد در مورد فلز نیکل گزارش شده که عمدتا به دلیل افزایش ذخایر و افزایش تعداد پروژ‌ه‌های جدیدی است که انتظار می‌رود موجودی مازاد بازار را در میان‌مدت حفظ و تامین نماید. به علاوه مطالعات حاکی از آن است که طی یکسال گذشته افزایش شاخص بهای انرژی نسبت به شاخص قیمت محصولات غیر انرژی محسوس‌‌تر بوده است.بررسی‌ها در زیر گروه شاخص محصولات کشاورزی نشان می‌دهد در پایان مارس سال جاری به استثنای شاخص آشامیدنی‌ها بقیه شاخصها افزایش داشته اند و بالاترین افزایش در میان اقلام زیرگروه شاخص کشاورزی به گروه روغن و چربیها اختصاص داشته است. در زیر گروه روغن، قیمت آرد سویا و دانه سویا بالاترین افزایش قیمت را تجربه نموده‌ که این افزایش قیمت عمدتا ناشی از کاهش تمایل به کاشت این محصولات در ایالات متحده به میزانی پایین‌تر از حد انتظاری و کاهش تولید به دلیل نامطلوب بودن شرایط آب و هوایی در آرژانتین و کاهش عملکرد تولید در برزیل بوده است. همچنین آهسته‌تر شدن روند تولید در مالزی و نامطلوب بودن شرایط آب و هوایی در امریکای جنوبی و بالطبع کاهش تولید، منجر به افزایش 3 تا 4 درصدی قیمت روغن خرما و روغن سویا شده است. مهمترین دلیل کاهش شاخص بها در گروه آشامیدنیها نیز به افزایش تولید قهوه در برزیل و در نتیجه کاهش 10 درصدی قیمت قهوه عربی و کاهش قیمت چای به دلیل کاهش فصلی کیفیت چای کلکته مربوط بوده است. افزایش 2 درصدی قیمت گندم سخت امریکا مربوط به اخبار مربوط به تولید کمتر از حد انتظار سال 2011 در اروپا و امریکا( در فصل بهار) و همچنین تغییر الگوی کشت و اختصاص بخشی از زمینهای کشت گندم به کانولا در کانادا و همچنین محدودیت موجودی انبارها بوده است. افزایش 6/1 تا 9/1 درصدی قیمت برنج در یک ماهه اخیر نیز ناشی از محدودیت عرضه برنج تایلند، همچنین افزایش تقاضا از سوی چین و نیجریه عنوان شده است. در میان کلیه اقلام خوراکی و غیرخوراکی، در طول یک‌ماهه گذشته (منتهی به مارس 2012) قیمت 23 مورد از این اقلام با کاهش و بقیه اقلام با افزایش روبه‌رو بوده است. این اقلام شامل ذغال‌سنگ، گاز ایالات متحده، قهوه عربی، انواع چای به استثنای چای بورس مومباسا، روغن نارگیل، روغن کوپرا، برنج ویتنامی،گندم کانادا، گندم نرم امریکا، موز اروپا، انواع گوشت گاو و گوسفند، شکر در سطح جهانی و اروپا، چوب، آلومینیوم، طلا، سرب، نیکل، نقره روی، انواع فولاد، می‌باشند که در یک‌ماهه منتهی به مارس 2012 با کاهش قیمت مواجه بوده‌اند. روند افزایشی شاخص‌های قیمت غیرانرژی و شاخص قیمت گاز طی سه ماهه ابتدای سال( از ژانویه تا مارس 2012) حاکی از اندکی بهبود در تقاضای ضعیف جهانی و فعالیتهای اقتصادی است که مسلما این روند اثرات خود را در بازار کار و سرمایه نیز نمایان خواهد کرد.