تاریخ:

تير 1391

نویسنده:

سمانه قلی‌پور

کلیدواژه ها:

کالاهای اساسی - قیمت - جهانی

بر اساس آخرین برآوردهای بانک جهانی در ماه می سال جاری(2012) میانگین شاخص بهای انواع انرژی در میان کشورهای با درآمد متوسط و کم‌درآمد، در ادامه روند کاهشی خود از آوریل سالجاری مجددا حدود 6/7 درصد کاهش یافت، که عمده‌ترین دلیل آن کاهش بیش از 8 درصدی میانگین قیمت نفت خام، همچنین کاهش 8/6 درصدی قیمت ذغالسنگ استرالیا طی یک ماهه اخیر عنوان شده است. به طوریکه شاخص قیمت انرژی از 202 در آوریل سالجاری با 16 واحد کاهش به رقم 186 در ماه می کاهش یافت. قیمت هر بشکه نفت از7/113 دلار در ماه آوریل به واسطه کاهش تنشهای سیاسی پیرامون برنامه هسته ای ایران، بالا گرفتن بحران بدهی و نگرانیها در خصوص آهسته تر شدن تقاضای جهانی همزمان با افزایش تولید، به حدود 104 دلار در هر بشکه تا پایان ماه می سقوط کرد. بر خلاف روند قیمت نفت،در پایان ماه می سالجاری شاخص قیمت گاز طبیعی در مقایسه با ماه گذشته با نرخ 5/4 درصد افزایش همراه بوده و از سطح 103 در ماه آوریل به سطحی معادل 6/107 در پایان ماه می رسیده است. میانگین قیمت گاز طبیعی در ایالات متحده نیز تحت تاثیر افزایش تقاضا در بخش نیرو همچنین کاهش تزریق جریان ورودی گاز طبیعی به انبار ذخایر، در یک ماهه مورد بررسی برای نخستین بار طی 10 ماه گذشته با 2/25 درصد افزایش به سطحی معادل 4/2 دلار در هر واحد حرارتی بریتانیا رسید. البته قیمت گاز ایالات متحده نسبت به سال گذشته در همین دوره زمانی به دلیل تضعیف تقاضای جهانی بیش از 43 درصد کاهش را تجربه نموده است. به دلیل تقویت نگرانیها از عرضه گاز طبیعی به بازار جهانی به واسطه وجود تنشهای سیاسی همچنین اعتصابات کارگری نروژ طی یک ماه اخیر، قیمت گاز اروپا با 9/1 درصد رشد مواجه بوده و از سطحی معادل 4/11 دلار در هر واحد حرارتی در آوریل سالجاری به رقم 6/11 دلار در پایان ماه می رسیده است. قیمت ذغالسنگ طی یک ماهه منتهی به می، به دنبال تغییر شرایط جوی و تضعیف مصرف جهانی از سوی عمده ترین مصرف کنندگان جهان یعنی چین، ایالات متحده و اروپا، همچنین افزایش تولید و عرضه از سوی عمده‌ترین صادرکنندگان ذغالسنگ و در نتیجه افزایش موجودی انبارها در چهارمین ماه متوالی در سالجاری، حدود 8/6 درصد کاهش یافت، به طوریکه قیمت هر تن ذغالسنگ استرالیا از 6/101 دلار درآوریل سالجاری با کاهش حدود 7 دلاری به سطحی معادل 7/94 دلار در ماه می افت کرد. البته عرضه کنندگان ذغالسنگ از گذشته این محصول را بیشتر به ایالات متحده و کلمبیا صادر می کردند اما در حال حاضر محصول را به کشورهای آسیایی نیز عرضه می کنند و همین امر موجبات مضاعف شدن فشارهای رو به پایین را بر قیمتها فراهم می سازد.میانگین شاخص بهای محصولات غیرانرژی نیز در یک ماهه منتهی به می سالجاری با 5/2 درصد کاهش نسبت به ماه قبل به حدود 190 رسید. این کاهش در شاخص قیمت محصولات غیرانرژی از یکسو ناشی از کاهش 6/4 درصدی شاخص قیمت فلزات و مواد معدنی ناشی از تداوم نگرانیها از میزان تقاضای جهانی این محصولات به خصوص در بازارهای اروپا و چین و از سوی دیگر کاهش 7/1 درصدی شاخص قیمت محصولات کشاورزی بوده است. در ماه می سال جاری در کلیه اقلام کالایی زیرگروه شاخص قیمت فلزات و مواد معدنی نسبت به آوریل کاهش قیمت مشاهده شده و بیشترین کاهش قیمت در این گروه به فلز قلع با 8 درصد و کمترین آن به آلومینیوم با حدود 2 درصد کاهش اختصاص داشته است. بررسی مقایسه ای شاخص بهای فلزات در یکماههه منتهی به می سالجاری بیانگر کاهش این شاخص از حدود 184 در ماه آوریل به سطحی معادل 5/175 در ماه می به واسطه رکود فعالیتهای اقتصادی و تضعیف تقاضای جهانی بوده که در نهایت منجر به افت قیمت انواع فلزات پایه و گرانبها و نتیجتا وارد آمدن صدماتی به فعالان و تولیدکنندگان در این بخش شده است. روند کاهشی شاخص‌های قیمت غیرانرژی در ما می سالجاری نسبت به ماه قبل، نشانه‌ای از استمرار نگرانیها از تضعیف تقاضا طی یک ماه گذشته در بازارهای جهانی بوده است. شاخص بهای محصولات کشاورزی نیز برای نخستین بار پس از گذشت پنج ماه با کاهش نرخ 7/1 درصد روبرو شد، به طوریکه شاخص بهای محصولات کشاورزی از 7/195 واحد در آوریل به 4/192 در پایان ماه می کاهش یافت. کاهش در شاخص قیمت کشاورزی در واقع بازتاب کاهش بیشتر میانگین ماهیانه شاخص قیمت اقلام خوراکی و مواداولیه کشاورزی طی یک ماه گذشته نسبت به افزایش ایجاد شده در شاخص قیمت آشامیدنیها است. به طوریکه از یکسو شاخص بهای موادغذایی و مواد خام به ترتیب با 1/2 درصد و 9/1 درصد کاهش و از سوی دیگر شاخص بهای آشامیدنیها 2/1 درصد افزایش نشان داده‌اند. مهمترین عامل کاهش در شاخص قیمت موادغذایی در ماه می سالجاری نسبت به ماه گذشته، عمدتا به کاهش 6/2 درصدی شاخص قیمت روغنها و چربیها، و همچنین کاهش 6/5 درصدی سایر اقلام خوراکیها مرتبط بوده، که البته این روند کاهشی توانسته اثرات افزایش 5/1 درصدی قیمت در گروه غلات را خنثی نماید. بر این اساس نسبت به ماه آوریل کلیه اقلام این گروه به استثنای آرد سویا با کاهش قیمت روبرو بوده‌اند، بیشترین کاهش در شاخص قیمت روغنها و چربیها به کاهش قیمت کوپرا روغن نارگیل با بیش از 14 درصد و سپس روغن هسته خرما با حدود درصد کاهش اختصاص داشته است. در واقع مهمترین مسبب افت قیمتها در بازار جهانی، افزایش میزان صادرات روغن نارگیل و روغن هسته خرمااز سوی فیلیپین طی ماه می بوده که مساله تضعیف تقاضای بازار جهانی برای موادغذایی و سوختهای زیستی بر آن دامن زده است. طی یک ماهه منتهی به می سالجاری بالاترین میزان افزایش قیمت در میان غلات در خصوص برنج تایلندی 5% با 7/9 درصد افزایش مشاهد شده که عمدتا به واسطه سیاست افزایش میزان ذخایر دولت تایلند بوده است. لذا در همین ارتباط بانک جهانی شاخص قیمت غلات برای کشورهای با درآمد متوسط و پایین را در می 2012 بطور میانگین معادل9/227 برآورد کرده که نسبت به ماه قبل شاهد 5/1 درصد افزایش بوده است. در واقع طی ماه می کاهش 15 درصدی قیمت سورگوم به دلیل افزایش میزان تولید در ایالات متحده، همچنین کاهش7/0 تا 3/1 درصدی قیمت انواع گندم نرم و سخت به واسطه بهبود وضعیت تولید گندم در ایالات متحده و استرالیا نتوانست اثرات افزایشی قیمت برنج را جبران نماید، در نتیجه شاخص بهای گروه غلات طی ماه گذشته، با افزایش همراه شد. بررسیها در خصوص شاخص انواع آشامیدنیها در ماه می نشان می‌دهد که شاخص قیمت انواع آشامیدنیها با 2/1 درصد افزایش از 5/163 در آوریل به رقمی معادل 5/165 در ماه می سالجاری دست یافت. مهمترین دلیل افزایش شاخص بها در این گروه به افزایش بیش از 7 درصدی میانگین قیمت انواع چای ناشی از محدودیت عرضه محصول چای نوبرانه هندوستان در این فصل، همچنین اعمال محدودیت بر فروش و عرضه قهوه روبوستا در ویتنام و در نتیجه افزایش 5 درصدی قیمت این محصول کشاورزی طی یک ماه اخیر مربوط می‌گردد. در میان کلیه اقلام خوراکی و غیرخوراکی، در طول یک‌ماهه گذشته (منتهی به می2012) بالاترین نرخ افزایش قیمت در زیرگروه انواع چای به خصوص چای کلکته با 8/31 درصد افزایش و بالاترین نرخ کاهش قیمت در ماه می در قیمت سورگوم با (9/14 -) درصد مشاهده شده است.