تاریخ:

آذر 1392

نویسنده:

الناز میاندوآبچی

کلیدواژه ها:

سند راهبردی - پدافند غیر عامل - وزارت بازرگانی

پدافند غیرعامل یا دفاع غیرنظامی عبارت است از اعمال برنامه‌ها و عملیاتی که سبب کاهش آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها و نیروی انسانی کشور در برابر تهدیدات خارجی و تهاجمات احتمالی و سبب افزایش توان مقاومت ملی می‌شود. به تعبیری دیگر هر اقدام غیرمسلحانه‌ای که موجب کاهش آسیب‌پذیری کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن باشد پدافند غیرعامل محسوب می‌شود. به بیان دیگر پدافند غیرعامل مجموعه تمهیدات، اقدامات و طرح‌هایی است که با استفاده از ابزار، شرایط و حتی‌المقدور بدون نیاز به نیروی انسانی به صورت خود اتکا صورت گیرد چنین اقداماتی از یک سو توان دفاعی مجموعه را در زمان بحران افزایش داده و از سوی دیگر پیامدهای بحران را کاهش و امکان بازسازی مناطق آسیب‌دیده را با کمترین هزینه فراهم می‌سازد. انجام اقدامات دفاع غیرعامل، در جنگ‌های نامتقارن امروزی در جهت مقابله با تهاجمات خصمانه و تقلیل خسارت ناشی از حملات هوایی، زمینی و دریایی کشور مهاجم، موضوعی بنیادی است که وسعت و گستره آن تمامی زیرساخت‌ها و مراکز حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی، سیاسی، ارتباطی، مواصلاتی نظیر بنادر، فرودگاه‌ها، و پل‌ها، زیر ساخت‌های محصولات کلیدی نظیر پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی، مراکز هدایت و فرماندهی و جمعیت مردمی کشور را در برمی‌گیرد؛ تا حدی که حفظ امنیت ملی و اقتصادی، شکست‌ناپذیری در جنگ، به نحو چشمگیری وابسته به برنامه‌ریزی و ساماندهی همه جانبه در موضوع حیاتی دفاع غیرعامل می‌باشد. وزارتخانه‌ها و سازمانهای کشور، ماموریت‌ها‌ و مسئولیت‌های متنوعی را دارند و هرکدام از آنها می‌توانند در کاهش آسیب‌پذیری نقش موثری ایفا نمایند. از وزارتخانه‌هایی که نقش موثر و فوری بر زندگی مردم دارند، انتظار می رود، امکان تداوم خدمات را در هر شرایطی داشته باشند. البته این تداوم خدمات در شرایط مختلف می‌تواند کیفیت متفاوتی داشته باشد. با توجه به اهمیت و نقش تعیین کننده وزارت بازرگانی در ایجاد تعادل بین تهیه، تامین و توزیع بسیاری از کالاهای اساسی مردم و در پیشگیری از بروز مشکلات مربوطه به کمبود کالاها در سطح کشور، لزوم توجه جدی به عملکرد این وزارتخانه در شرایط بحران نظامی برای کاهش خسارات و اثرات این دسته بحران ها بشدت احساس می شود.. در همین راستا طرح "تدوین سند راهبرد پدافند غیرعامل وزارت بازرگانی" تلاش نموده است، راهبردهای مورد نیاز به منظور طرح ریزی و بکارگیری اصول پدافند غیرعامل در حوزه بازرگانی و کاهش اثرات تهدیدات خارجی در زمان جنگ را تدوین نماید. در انجام این طرح سعی بر این بوده که علاوه بر انجام مطالعات کتابخانه ای، اقدام به فعالیت هایی چون شرکت در دوره های آموزشی پدافند غیرعامل ارائه شده در سطح وزارتخانه با هماهنگی کمیته دائمی پدافند غیرعامل در وزارتخانه، برگزاری جلسات متعدد با معاونت ها و شرکت های وابسته به وزارتخانه و ارسال پرسشنامه شده است. نتایج حاصل از مطالعات و بررسی ها، دربرگیرنده سند راهبرد پدافند غیرعامل وزارت بازرگانی در افق سال 1398 است که جهت گیری وزارتخانه برای مقابله با شرایط بحران جنگ را در قالب راهبردهای 33گانه و راهکارهای عملیاتی برای تحقق هر یک از اهدف تبیین نماید. در این به طور اجمالی به معرفی طرح و ارائه نتایج و خروجی های دو فاز اصلی طرح یعنی بررسی و تحلیل محیط داخلی- خارجی و تدوین سند راهبردی پدافند غیرعامل وزارت بازرگانی وقت و در نهایت راهکارهای ارائه شده در خصوص هر یک از راهبردها پرداخته می شود.