تاریخ:

بهمن 1392

نویسنده:

حسن حیدری

کلیدواژه ها:

سرمایه گذاری - کارخانه - ایران - رشد صنعتی

پرسش اساسی که در این گزارش به آن پرداخته شده است این است که منابع سرمایه ای باید به کدامیک از زیربخش های صنعتی تزریق شود تا رشد اقتصادی بالاتری محقق شود؟ برای این منظور باید صنایع مختلف بر حسب تاثیری که افزایش یک درصدی سرمایه گذاری در آنها بر رشد اقتصادی خواهد داشت، شناسایی و رتبه-بندی شوند. این رتبه بندی به سیاست گذار کمک خواهد کرد که منابع مالی را به درستی به سمت این صنایع هدایت کند. این رتبه بندی در واقع نوعی اولویت بندی برای تخصیص منابع سرمایه ای بین فعالیتهای مختلف صنعتی فراهم خواهد کرد. بررسی ها نشان می دهد که صنایع "تولید سایر وسایل حمل و نقل"، "تولید رادیو و تلویزیون و دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی"، "تولید کاغذ و محصولات کاغذی"، "تولید منسوجات"، "تولید ماشین‌آلات و تجهیزات طبقه‌بندی نشده در جای دیگر"، "تولید محصولات از توتون و تنباکو ـ سیگار"، و "دباغی و عمل‌آوردن چرم و ساخت کیف و چمدان و زین و یراق و تولید کفش" در سالهای اخیر به ترتیب شاهد بیشترین رشد (متوسط) منفی و در واقع رکود بوده اند. همچنین نوسان در رشد صنعتی ویژگی اکثر صنایع است. این وضعیت برای انباشت سرمایه و برای توسعه صنعتی نامطلوب است و باید برای آن چاره اندیشی جدی شود. نتایج گزارش نشان داد که به ازای یک ریال افزایش در سرمایه صنعت پتروشیمی به میزان 2.14 ریال به ارزش افزوده این صنعت اضافه می شود. همچنین به ازای یک ریال افزایش در سرمایه، 1.34 به ارزش افزوده صنعت "تولید موتورهای برق و ژنراتور و ترانسفورماتور" و معادل 1.20 ریال به ارزش افزوده صنعت خودروسازی افزوده می شود. همچنین در صنعت "تولید وسایل نقلیه‌ی هوایی و فضایی" و " تولید دارو و ..." به ازای یک ریال افزایش در سرمایه آنها، به ترتیب 1.14 ریال و 1.05 ریال به ارزش افزوده آنها اضافه خواهد شد. البته لازم به ذکر است که این محاسبات تنها اثرات مستقیم (و نه پیوندهای میان صنایع را) افزایش در سرمایه صنایع بر خود این صنعت را نشان می دهند و اگر اثرات تعاملی و غیرمستقیم آن بر صنایع مختلف و در نهایت اثر نهایی بر رشد اقتصادی را نیز به محاسبات اضافه نماییم، اثرات کل بیشتر از این اثرات مستقیم خواهد بود. به این ترتیب اگر دولت قصد داشته باشد با هدایت منابع رشد صنعتی را تحریک کند، باید این صنایع را در اولویت قرار دهد، چرا که در این صورت، تزریق منابع، موجب ایجاد رشد بیشتری شده و منابع به صورت موثرتری به کار گرفته خواهند شد.