تاریخ:

دي 1393

نویسنده:

مرکز مطالعات بهبود بهره وری

کلیدواژه ها:

سنجش بهره‌وری - واحد صنفی - واحد بازرگانی -استان همدان

نتایج حاصل از اندازه ‏گیری و تحلیل شاخص‏های بهره‌وری در سطح استان همدان نشان می‏دهد ، میزان بهره‏ وری نیروی کار در استان همدان از میزان بهره‏وری نیروی کار کل کشور پایین‏تر است. این یافته لزوم توجه به تجربیات استان‏های دارای بهره ‏وری بالاتر از میانگین ملی را برای مقامات استان گوشزد می‏ نماید. ضمن اینکه، بالاترین میزان بهره ‏وری نیروی کار در استان همدان به بخش رستوران و هتلداری تعلق داشته و کمترین میزان بهره ‏وری نیروی کار به فعالیت خشکشویی و آرایشگری تعلق دارد. نکته دیگر آن که در صنف تولید منسوجات، پوشاک ، کفش، دباغی و عمل آوردن چرم بین دستمزدها و بهره‌وری نیروی کار تناسبی وجود ندارد که لازم است این موضوع در قالب یک مطالعه میدانی مورد کنکاش قرار گیرد. در خصوص بهره‏ وری سرمایه مشاهده می‏شود که میزان بهره ‏وری سرمایه در استان همدان از سطح میزان بهره ‏وری سرمایه کل کشور پایین‏تر است. ضمن اینکه بالاترین میزان بهره ‏وری سرمایه در استان همدان به بخش رستوران و هتلداری تعلق داشته و کمترین میزان بهره ‏وری سرمایه به بخش بازرگانی و بخش خدمات مستغلات و کسب و کار تعلق دارد. در بین فعالیت های صنفی و بازرگانی، در صنف تولید منسوجات و پوشاک و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، بهره‌وری سرمایه بسیار پایین است به گونه ای که تکافوی هزینه فرصت اجاره کارگاه را نمی‌کند و این موضوع ضرورت مطالعه میدانی در خصوص شناسایی دلایل پایین بودن حجم فروش در این فعالیت‌ها را گوشزد می کند. در خصوص بهره ‏وری مصارف واسطه، میزان بهره‏وری مصارف واسطه در استان همدان از میزان بهره ‏وری مصارف واسطه کل کشور بالاتر است. ضمن اینکه بالاترین میزان بهره‏وری مصارف واسطه در استان همدان به بخش خدمات مستغلات و کسب و کار تعلق داشته و کمترین میزان بهره‏وری مصارف واسطه به بخش رستوران و هتلداری تعلق دارد. در خصوص بهره‌وری انرژی، آمارها نشان می‏دهد که میزان بهره‏وری انرژی در استان همدان از میزان بهره وری انرژی کل کشور پایین‏تر است. ضمن اینکه، بالاترین میزان بهره ‏وری انرژی در استان همدان به بخش خدمات مستغلات و کسب و کار تعلق داشته و کمترین میزان بهره‏وری انرژی به صنوف تولیدی بخش صنعت تعلق دارد. از سوی دیگر نتایج نشان می‏دهد که در خصوص بهره‏وری سایر مصارف واسطه، میزان بهره‏وری در استان همدان از میزان بهره‏ وری سایر مصارف واسطه کل کشور بالاتر است. ضمن اینکه بالاترین میزان بهره‏وری سایر مصارف واسطه در استان همدان به بخش خدمات مستغلات و کسب و کار تعلق داشته و کمترین میزان بهره‏ وری مصارف واسطه به بخش رستوران و هتلداری تعلق دارد. در خصوص بهره‏وری کل عوامل تولید نیز بررسی‏ها نشان می‏دهد که استان همدان نسبت به میانگین کشوری از بهره‏ وری کل عوامل تولید پایین‏تری برخوردار می‏باشد. این یافته با توجه به سطوح پایین‏تر شاخص‏های بهره ‏وری جزئی کار و سرمایه استان نسبت به میانگین ملی مطابق انتظار است. نکته مهم و در خور تامل در خصوص بهره‌وری کل عوامل بین فعالیتهای صنفی و بازرگانی آن است که بهره وری کل عوامل در فروشگاه‌های زنجیره‌ای استان همدان، به رغم برخورداری از سطح به نسبت مطلوب سرمایه انسانی و فناوری، بسیار پایین است و بنظر می‌رسد ریشه در مسایل مدیریتی دارد که فروش کالاها را در سطح بسیار پایینی قرار داده است (بویژه ضعف در شیوه‌های خرید، توزیع و انبارداری، کاهش ضایعات، آشنایی با قوانین کار، تجارت و تامین اجتماعی، امور مالیاتی و تدوین گزارش مالیاتی). در خصوص شاخص‏های تحلیل‏گر بهره‏وری نظیر شاخص‏های فناوری، سرمایه انسانی و مدیریتی بررسی‏ها نشان می‏دهد که استان همدان در برخی شاخص‏های کلیدی نسبت به میانگین ملی پائین‏تر بوده که پائین‏تر بودن بهره‏وری را در این استان تببین می‏نماید. به‏عنوان مثال، شاخص‏های سرمایه انسانی(مانند متوسط سال‏های تحصیل شاغلان و درصد کل کارکنان و کارگاه‌های دارای آموزش حرفه‌ای) و شاخص‏های فناوری(مانند درصد کارگاه‌های صنفی و بازرگانی دارای رایانه، درصد کارگاه‌های استفاده‌ کننده از اینترنت، درصد کارگاه‌ها دارای مبادلات الکترونیکی و سهم هزینه‌های تحقیق و توسعه در ارزش افزوده کارگاه‌ها) در استان پائین‏تر از سطح میانگین ملی است که این موضوع تایید کننده پایین بودن سطح بهره‏وری کل عوامل تولید استان همدان می‏باشد. مطلب مهم و پایانی آن که، شرکت‌های صادرات و واردات استان همدان با ماموران آمارگیری هیچ گونه همکاری نداشته‌اند و نتیجتاً امکان اندازه گیری شاخصهای بهره وری برای آنها مهیا نشده است. در ضمن، میزان همکاری شرکتهای پخش کالا نیز در حد مطلوبی نبوده است و داده‌های آماری جمع‌‌‌‌‌آوری شده از کیفیت بالایی برخوردار نمی باشد.