تاریخ:

1390

مجری:

محمد راستی

کلیدواژه ها:

تجارت خدمات، تحقیق و توسعه، سازمان جهانی تجارت

80 کشور از 127 کشوری که از اعضا‌ء اولیه سازمان جهانی تجارت هستند، هیچگونه تعهدی در زمینه آزادسازی تجارت خدمات تحقیق و توسعه متقبل نشده و تنها 47 کشور که برابر با 37 درصد اعضاء اولیه سازمان جهانی تجارت هستند، در بخش مذکور تعهد آزادسازی سپرده‌اند.در میان سه زیربخش‌ اصلی تحقیق و توسعه بالاترین تعداد تعهدات کشورهای موسس به زیربخش علوم اجتماعی و انسانی (کد 852) تعلق دارد. بدین ترتیب که 40 کشور تعهد آزادسازی تجارت در زیربخش مذکور سپرده‌اند. وجود تعهد آزادسازی کشورهای توسعه یافته‌ای مانند دوازده کشور عضو اولیه اتحادیه اروپا، کانادا، ژاپن، استرالیا، نروژ، سوئد و فنلاند و کشورهای در حال توسعه‌ای نظیر کره جنوبی و مالزی در زیربخش‌خدمات تحقیق و توسعه علوم اجتماعی و انسانی (کد 852) و عدم پذیرش تعهد آنها در زیربخش‌های علوم طبیعی (کد 851) و میان رشته‌ای (کد 853) جالب توجه است.تنها 7 کشور از 25 کشوری که از اعضا‌ء ملحق شده به سازمان جهانی تجارت هستند هیچگونه تعهدی در زمینه آزادسازی تجارت خدمات تحقیق و توسعه متقبل نشده‌اند. در میان سه زیربخش‌ اصلی تحقیق و توسعه بالاترین تعداد تعهدات کشورهای ملحق شده (به مانند اعضاء اولیه) به زیربخش علوم اجتماعی و انسانی (کد 852) تعلق دارد. بدین ترتیب که 17 کشور تعهد آزادسازی تجارت در زیربخش خدمات تحقیق و توسعه در علوم اجتماعی و انسانی (کد 852) سپرده‌اند. میانگین درجه آزادسازی تجاری زیربخش ‌خدمات تحقیق و توسعه علوم اجتماعی و انسانی (کد 852) نسبت به زیربخش‌های علوم طبیعی (کد 851) و میان رشته‌ای (کد 853) برای هر دو گروه کشورهای موسس و ملحق شده بالاتر است. البته تفاوت مذکور در کشورهای ملحق شده به اندازه کشورهای موسس نمی‌باشد.با توجه به بررسی‌های صورت گرفته مشاهده می‌شود که تمامی کشورهای توسعه یافته (به استثناء دو کشور کوچک سوییس و اتریش) و کشورهای در حال توسعه‌ مهم نظیر چین، برزیل، کره جنوبی و مالزی در زیربخش‌های علوم طبیعی (کد 851) و میان رشته‌ای (کد 853) هیچگونه تعهد آزادسازی متقبل نشده‌اند. همچنین کشور بزرگ هندوستان نیز در سطح بسیار محدود در زیربخش علوم طبیعی (کد 851) متعهد به آزادسازی شده است.با توجه به تجربه تمامی کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت عدم قبول تعهد یا عدم رویکرد مثبت به آزادسازی تجاری در خدمات تحقیق و توسعه (به مانند کشور ملحق شده چین) برای ایران توصیه و تاکید می‌شود. با این وجود در صورت تاکید فرایند مذاکرات بر آزادسازی بخش خدمات تحقیق و توسعه و اتخاذ رویکرد مثبت، سطح تعهد آزادسازی حداکثر در حدود تعهدات کشورهایی مانند هندوستان (با جایگزینی مشارکت حداکثر 49 درصد سرمایه‌گذاری خارجی به جای 51 درصد در زیربخش‌های متعهد شده) پیشنهاد می‌شود.