تاریخ:

خرداد 1393

نویسنده:

میترا رحمانی

کلیدواژه ها:

موافقت‌نامه - تجارت آزاد - اقیانوس اطلس -صادرات ایران - اتحادیه اروپا

یافته‌های این گزارش تصور عدم تاثیر موافقت‌نامه در دست بررسی تجارت آزاد بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا بر صادرات ایران را رد می‌نماید. در این مطالعه ضمن بررسی آثار موافقت‌نامه مذکور بر واردات اتحادیه اروپا از ایران، آندسته از کدهای کالایی صادراتی ایران (در سطح شش رقمیHS ) که در معرض تهدید موافقت‌نامه مذکور قرار دارند، شناسایی و معرفی شده است. بانک جهانی(سال 2012)، کل واردات اتحادیه اروپا از ایران را معادل 9/6 میلیارد دلار در قالب 1246 کد کالایی مختلف گزارش نموده است. شبیه‌سازی انجام شده در این گزارش در مورد آثار موافقت‌نامه مذکور پیش‌بینی نموده است که صادرات تعداد 781 کد کالایی(63% از کل کالاها) با ارزش صادراتی معادل 672 میلیون دلار( 8/9درصد کل ارزش صادراتی این کالاها) مورد تهدید موافقت‌نامه مذکور می‌باشد. البته مطابق پیش‌بینی‌ها، رقم انحراف تجارت در واردات اتحادیه اروپا به زیان ایران، 4/2 میلیون دلار برآورد شده است. اگرچه این رقم، چندان چشمگیر و نگران‌کننده به‏نظر نمی‌رسد اما بایستی توجه نمود که این نتیجه در قالب یک مدل ایستا و تنها مربوط به اثر تغییر قیمت‌های نسبی کالاهای وارداتی اتحادیه اروپا از شرکای تجاری (بدلیل حذف تعرفه‌ها در قالب موافقت‌نامه از سوی طرفین) حاصل شده است و آثار پویای اقدامات تسهیل‌کننده تجاری طرفین موافقت‌نامه بر صادرات ایران بسیار وسیع‌تر از این رقم به نظر می‌رسد. در مطالعات خارجی چنین ‌زیان‌هایی برای مهم‌ترین شرکای تجاری طرفین موافقت‌نامه مورد نظر شامل کانادا، استرالیا، مکزیک، ژاپن، کره جنوبی بعنوان بازندگان این موافقت‌نامه از لحاظ کاهش در صادرات، درآمد سرانه و اشتغال پیش‌بینی شده است. لذا لازم است پیش‌بینی و برنامه‌ریزی لازم برای جلوگیری از زیان‌های بیشتر برای صادرات ایران نیز صورت پذیرد. بدلیل آنکه از یک طرف معرفی و شناسایی کالاهای در معرض تهدید در این گزارش بر اساس کدهای شش رقمیHS صورت گرفته و از طرف دیگر اقلام کالایی بعضاً متفاوتی در زیر مجموعه هر کد کالایی وجود دارد لذا پیشنهاد می‌شود برای تعیین دقیق آسیب‌پذیری کالاهای ایرانی از موافقت‌نامه مذکور، بررسی کارشناسی و فنی دقیق‌تر در خصوص نوع و کیفیت کالاهای صادراتی زیر مجموعه هر کد کالایی و مقایسه آن با کالاهای رقیب صادراتی(ایالات متحده امریکا) صورت پذیرد. این بررسی می‌تواند نگرانی را در مورد برخی از کدهای کالایی به دلیل تفاوت در ماهیت آن مرتفع نموده و با شناسایی اقلام در معرض تهدید، اقداماتی از قبیل افزایش قدرت رقابت کالای ایرانی در بازار اروپا و یا تعیین بازارهای جدید صورت پذیرد.