تاریخ:

1395

مجری:

محمدرضا عابدین مقانکی

کلیدواژه ها:

شاخص نفوذ تجاری- شاخص حکمرانی- عراق- پاکستان - افغانستان- ترکمنستان- ازبکستان - ایران منطقه - جنوب غربی - آسیا

یافته های پژوهش نشان می دهد که عوامل سیاسی تاثیرات تعیین کننده ای بر تعاملات تجاری ایران و کشورهای منتخب دارند. بعلاوه، رتبه کشورهای منتخب در شاخص حکمرانی نیز بر نفوذ تجاری پایدار ایران در منطقه تاثیر می گذارد. بر مبنای تاثیرگذاری عوامل سیاسی، روابط ایران با کشورهای منتخب بسیار متفاوت است. ایران با برخی از این کشورها متحد است و با برخی دیگر درگیر جنگ نیابتی است. اغلب کشورهای حاشیه خلیج فارس از کمترین زمینه سیاسی برای گسترش تعاملات تجاری با ایران برخوردارند. از دیگر سو عراق، کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان، پاکستان و عمان بهترین زمینه سیاسی برای گسترش روابط تجاری با ایران را دارند. بعلاوه، در داخل ایران زمینه های حقوقی و قانونی لازم برای توسعه نفوذ تجاری ایران در منطقه، مناسب نیست. کیفیت قوانین ایران بسیار پایین است و این کشور با هیچ یک از کشورهای منتخب موافقتنامه تجارت آزاد منعقد نکرده است.کشورها با استفاده از هفت شاخص نفوذ تجاری، سهم از اقتصاد جهانی، سهم از تجارت جهانی، نرخ رشد آتی تولید ناخالص داخلی، شاخص حکمرانی خوب، سطح روابط و دیدگاه ملل رتبه‌بندی شدند و پنج کشور عراق، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و ازبکستان به‌عنوان مناسبترین کشورهای منطقه جهت توسعه روابط انتخاب شدند.با بررسی پتانسیل تجاری کالاهای مناسب برای توسعه نفوذ تجاری ایران بدین کشورها مشخص شد که عمدتا شامل فرآورده‌های حاصل از نفت و پتروشیمی، محصولات معدنی و محصولات کشاورزی می‌باشد.در بررسی نقاط ضعف صادرات کالاهای منتخب به کشورهای منطقه مشخص گردید که عوامل مختلفی چون عوامل سیاسی، برند ملی، ضعف‌های بروکراتیک و مشکلات در تولید از جمله علل مهم در نفوذ اندک ایران در کشورهای مزبور می‌باشد. طراحی استراتژی تولید و تجارت، استراتژی برقراری روابط سیاسی با کشورهای دیگر، جذب تکنولوژی‌های نوین، بهبود زیرساختها و فراهم شدن امکان برنامه‌ریزی بلندمدت از جمله راهکارهای توسعه نفوذ ایران در بازارهای منطقه می‌باشند.