تاریخ:

1402

مجری:

محسن کشاورز, سميه نعمت الهي, احمد تشکینی, سمیرا گلکاران مقدم, محمد رضایی‌پور, افسانه شفیعی, الهام پیروز, مصطفی محمدی, میثم بشیری

کلیدواژه ها:

ضریب ساختاری، ضریب جینی تمرکز، ضریب جینی تخصصی‌شدن، ضریب مکانی منطقه‌گرایی، تخصص‌گرایی و آینده‌پژوهی.

ایران به‌دلیل جغرافیای پهناور و داشتن شرایط ناهمگن و امکانات طبیعی متنوع، نیازمند تدوین سیاست صنعتی مبتنی بر ملاحظات منطقه‌ای است. از آنجا که یکی از محورهای اطلاعاتی لازم برای برنامه‌ریزی ملی و منطقه‌ای، آگاهی از توانمندی‌های تولیدی بخش‌های اقتصادی در مناطق است، بنابراین تعیین موقعیت و جایگاه مناطق مختلف در شکل‌گیری تقسیم کار ملی و درنهایت شکل‌دهی به ساختار فضایی صنعت، معدن و تجارت در سطح کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین تمرکز فعالیت‌های صنعتی در چند نقطة خاص و توزیع نامتوازن آنها در پهنة سرزمین، به یکی از مهم‌ترین مسائل فراروی سیاست‌گذاران کشور تبدیل شده است. بر این اساس مطالعه حاضر ضمن مرور ادبیات نظری تخصص‌گرایی منطقه‌ای و شاخص‌های مرتبط با آن، تجارب جهانی در منطقه‏گرایی مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه گزارش وضعیت استان‌ها به‌لحاظ تخصص در بخش‌های عمده اقتصادی بر اساس شاخص‌های اشتغال و ارزش‌افزوده در دوره زمانی1400-1390 مورد بررسی قرار گرفت است. همچنین از شاخص‌های ضریب ساختاری، ضریب جینی تمرکز، ضریب جینی تخصصی‌شدن و ضریب مکانی به تفکیک استانها و کدهای آیسیک 4 رقمی نسخه 4.1 محاسبه و تحلیل شده است. در بخش آخر گزارش پس از شناسایی و تحلیل روندهای دهگانه موثر برساختار آتی صنعت جهان، از طریق تکمیل پرسشنامه‌‌های فیزیکی و برخط توسط خبرگان اجرایی و علمی بخش‌های دولتی و خصوصی استا‌نها، رشته فعالیت‌های صنعتی تضعیف و تقویت شوند در افق 1414 استخراج شد. نتایج بررسی ضریب‌ساختاری و بهبود روند ایجاد ارزش‌افزوده حاکی از این است که در بخش کشاورزی همه استان‌ها در شرایط روند بهبود ایجاد ارزش‌افزوده قرار دارند. در بخش معدن سه استان مازندران، هرمزگان و همدان شرایط مطلوب داشته و در بخش صنعت تنها استان‌ کرمانشاه در وضعیت نامناسب قرار دارد و 9 استان دیگر مورد بررسی در این گزارش در شرایط بهبود ایجاد ارزش‌افزوده بخش صنعت قرار دارند. در بخش خدمات نیز تنها استن کهگیلویه‌وبویراحد شرایط بهبود داشته و سایر ستان‌های این گزارش در وضعیت مناسبی قرار ندارند. همچنین نتایح حاصل از پرسشنامه برای ده استان نشان می‌دهد رشته فعالیت‌های کلیدی در افق 1414 که بیشترین فراوانی داشته‌اند عبارتند از «تولید فرآورده‌های غیرفلزی»، تولید مواد و محصولات شیمیایی»، «صنایع غذایی»، «صنایع آشامیدنی»، «منسوجات» و «فرآورده‌های پالایشگاهی»