تاریخ:

خرداد 1391

نویسنده:

سمانه قلی‌پور

کلیدواژه ها:

قیمت - جهانی - کالاهای اساسی

بر اساس برآوردهای بانک جهانی در آوریل سال جاری(2012) میانگین شاخص بهای انرژی درمیان کشورهای با درآمد متوسط و کم‌درآمد، حدود 6/3 درصد نسبت به مارس کاهش داشته که عمده‌ترین دلیل آن کاهش در میانگین قیمت نفت خام با نرخ 5/3 درصد و تا حدودی کاهش قیمت گاز طبیعی و ذغالسنگ به ترتیب با 4/4 درصد و 1/4 درصد بوده است. به طوریکه شاخص قیمت انرژی از حدود 208 در مارس با حدود 7 واحد کاهش به رقم 9/200 در آوریل کاهش یافت. قیمت هر بشکه نفت از 118 دلار در ماه مارس تحت تاثیر سهولت در شرایط دسترسی و عرضه نفت، همچنین رکود اقتصاد جهانی به به 7/113 دلار در هر بشکه در ماه آوریل افت کرد، که علت عمده آن سهولت دسترسی به نفت خام به واسطه افزایش چشمگیر تولید نفت از سوی کشورهای عضو اوپک، افزایش تولید سنگ نفت‌زای مایع از سوی ایالات متحده، همچنین افزایش صادرات 3 میلیون بشکه نفت از سوی عراق و افزایش ذخایر جهانی نفت بوده است. در پایان ماه آوریل قیمت گاز اروپا در مقایسه با ماه گذشته با نرخ 6/4 درصد کاهش به 4/11 دلار در واحد رسید. یکی از مهمترین دلایل کاهش قیمت گاز در اروپا در این ماه کاهش تقاضا ناشی از تغییر فصل و گرم شدن هوا و در عین حال تضعیف رشد اقتصادی در این منطقه به دلیل پیامدهای ناشی از بحران مالی بوده است. مهمترین علت کاهش 1/10 درصدی قیمت گاز طبیعی در ایالات متحده نیز در یک ماهه مورد بررسی افزایش سطح تولید و در عین حال تعدیل دما و در نتیجه افزایش ذخایر گاز در این کشور مربوط می‌باشد،‌ به طوری که قیمت گاز طبیعی به سطحی معادل 95/1 دلار در هر واحد رسید. میانگین شاخص بهای محصولات غیرانرژی نیز در در یک ماهه منتهی به آوریل سال جاری با 4/0 درصد کاهش نسبت به ماه مارس به سطحی معادل 7/194 رسید که البته با توجه به ثبات شاخص قیمت محصولات کشاورزی در این دوره، کاهش شاخص بهای محصولات غیرانرژی عمدتا ناشی از کاهش 9/1 درصدی شاخص قیمت فلزات و مواد معدنی ناشی از تداوم تضعیف تقاضای جهانی از سوی مهمترین کشورهای مصرف‌کننده فلزات پایه به خصوص چین بوده است. به طوری که شاخص بهای فلزات از حدود 188 در ماه مارس به رقم 1/184 در ماه چهارم(آوریل) سالجاری رسید. طی آوریل سال جاری در اکثر فلزات پایه( به استثنای سرب و سنگ آهن) زیرگروه شاخص قیمت فلزات و مواد معدنی نسبت به مارس کاهش قیمت مشاهده شده، که بیشترین کاهش قیمت مربوط به فلز آلومینیوم با 2/6 درصد و کمترین آن مربوط به طلا با 4/1 درصد کاهش عنوان شده است. روند کاهشی شاخص‌های قیمت غیرانرژی و شاخص قیمت گاز در آوریل سالجاری نسبت به ماه قبل، نشانه‌ای از استمرار نگرانیها از تضعیف تقاضای جهانی و فعالیتهای اقتصادی طی یک ماه گذشته است. بررسی‌ها در زیرگروه شاخص قیمت محصولات کشاورزی نشان می‌دهد در پایان آوریل سال جاری شاخص قیمت محصولات کشاورزی بدون تغییر نسبت به ماه قبل، در سطح 4/195 باقی مانده است. تنها افزایش در زیر گروه شاخص مذکور طی ماه آوریل به شاخص قیمت مواد غذایی با 4/0 درصد افزایش مربوط می‌شود، به طوریکه شاخص قیمت مواد غذایی از سطحی معادل 5/209 در مارس سالجاری به بیش از 2/210 در ماه آوریل رسید. مهمترین عامل افزایش در شاخص قیمت موادغذایی در آوریل سالجاری نسبت به ماه گذشته، افزایش6/4 درصدی شاخص بهای گروه روغن و چربی‌ها در این بازه زمانی بوده است. بر این اساس نسبت به ماه مارس کلیه اقلام این گروه به استثنای کوپرا با افزایش روبرو بوده‌اند، بیشترین افزایش در شاخص قیمت روغنها و چربیها به افزایش قیمت آرد سویا با 5/9 درصد و سپس دانه سویا با حدود 6 درصد رشد اختصاص داشته است. افزایش محدودیت در عرضه آرد سویا در جنوب امریکا و کاهش تمایل به کاشت دانه سویا در ایالات متحده طی ماههای اخیر مسبب افزایش قیمت این کالاها در بازار جهانی شده است.. همچنین عرضه محدود روغن خرما در کشورهای شرق آسیا و همزمان نامطلوب بودن شرایط اقلیمی در اروپا و در نتیجه کاهش تولید کلزا به عنوان نزدیکترین کالای جانشین روغن خرما موجب افزایش 5/2 قیمت این محصول شده است. طی یک ماهه منتهی به آوریل سالجاری بالاترین میزان کاهش قیمت در میان اقلام خوراکی در خصوص محصول سورگوم با 7 درصد کاهش مشاهد شده که عمدتا به واسطه افزایش تمایل به کاشت این محصول در ایالات متحده و در نتیجه افزایش میزان تولید بوده است. همچنین افزایش تولید گندم بیش از حد انتظار در ایالات متحده آمریکا، همچنین پیش‌بینی شرایط تولید مطلبوب‌تر غلات در استرالیا ناشی از رفع پدیده النینو در این فصل، منجر به کاهش6 درصدی قیمت گندم نیز شده است. لذا در همین ارتباط بانک جهانی شاخص قیمت غلات برای کشورهای با درآمد متوسط و پایین را در آوریل 2012 بطور میانگین معادل6/224 برآورد کرده که نسبت به ماه قبل شاهد 2/2 درصد کاهش بوده است. بررسی ها در خصوص شاخص انواع آشامیدنیها نشان می‌دهد که مقدار این شاخص از 2/165 در ماه مارس با نرخ 4/1 درصد کاهش به رقمی معادل 163 در آوریل سالجاری دست یافت. مهمترین دلیل کاهش شاخص بها در این گروه به افزایش صادرات کاکائوی ساحل عاج و در نتیجه افت 1 تا 9/3 درصدی قیمت این محصول در بازار جهانی، به علاوه کاهش حدود 5 درصدی قیمت دانه قهوه عربی به دلیل افزایش تولید برزیل وتضعیف تقاضا از سوی فرآوری کنندگان و در نهایت کاهش 7/1 درصدی قیمت قهوه روبوستا مربوط می‌گردد. در عین حال تولید کمتر از انتظار چای در سریلانکا به دلیل شرایط نامطلوب آب و هوایی در این کشور طی یک ماه اخیر و ورود محصول چای نوبرانه هندوستان به بازار، میانگین قیمت چای در سه بورس عمده جهان را با افزایش حدود 7/12 درصدی مواجه نمود. با این وجود افزایش حدود 13 درصدی قیمت انواع چای طی یکماهه اخیر نتوانست نرخ کاهشی قیمت انواع قهوه و کاکائو را جبران کند. در میان کلیه اقلام خوراکی و غیرخوراکی، در طول یک‌ماهه گذشته (منتهی به آوریل 2012) قیمت 20 مورد از این اقلام (12 قلم خوراکی و 8 قلم غیرخوراکی)با افزایش و قیمت اکثر اقلام با کاهش روبه‌رو بوده است. به علاوه بالاترین نرخ افزایش قیمت طی یک ماه اخیر در زیرگروه انواع چای به خصوص چای کلکته با 5/23 درصدافزایش و بالاترین نرخ کاهش قیمت در آوریل در قیمت گاز طبیعی ایالات متحده با (13/10 -) درصد مشاهده شده است.