تاریخ:

شهريور 1391

نویسنده:

میترا رحمانی

کلیدواژه ها:

ایران - چین - روابط تجاری

در دهه‌های اخیر چین رشد اقتصادی بی‌نظیری را تجربه کرده‌است. در سال 2008 این کشور بعد از ایالات‌متحده آمریکا و ژاپن سومین اقتصاد بزرگ جهان بود و در سال 2010 به دومین اقتصاد قدرتمند دنیا بعد از آمریکا تبدیل گردید. گزارش بانک‌جهانی نشان می‌دهد که در سال 2010 تولیدناخالص‌داخلی چین بیش از 5900 میلیارددلار بوده‌است. متوسط نرخ رشد سالانه این کشور طی 30 سال گذشته بالای 10 درصد بوده‌است. رشد اقتصادی این کشور، سبب روابط تجاری گسترده‌ی چین با کشورهای مختلف جهان شده‌است. متعاقب رشد اقتصادی صادرات و واردات چین نیز از رشد بالایی برخوردار بوده‌است. رشد صادرات این کشور در دهه اخیر همواره بیش از 20 درصد بوده و در بعضی از سال‌ها به بیش از 30 درصد نیز رسیده‌است. در سال 2010 کشور چین بزرگترین صادرکننده جهان بوده و کشورهای آلمان، ایالات‌متحده و ژاپن در رتبه‌های بعدی قرار داشته‌اند. بیشتر صادرات چین را محصولات ساخته‌شده تشکیل می‌دهد. طی دوره مورد بررسی این سهم در حال افزایش بوده و در عوض سهم کالاهای ساخته‌نشده در صادرات این کشور کاهش یافته‌است. ترکیب واردات چین نشان از سهم بالای واردات محصولات اولیه دارد. بخش از واردات این کشور به نفت اختصاص دارد. ‌در سال 2010 کشور چین بعد از ایالات‌متحده‌آمریکا دومین کشور واردکننده جهان بوده‌است. کشورهای آلمان، ژاپن و فرانسه بعد از چین بزرگترین کشورهای واردکننده جهان هستند. از نکات دیگر مهم در ساختار تجاری چین مثبت بودن تراز تجاری این کشور در طی دوره مورد بررسی است. در سال 2010 ایالات متحده آمریکا با سهمی معادل 4/18 درصد اولین شریک صادراتی چین بوده‌است. هنگ‌کنگ، ژاپن، کره‌جنوبی، آلمان، هلند، انگلستان، سنگاپور، هند و فرانسه 9 شریک بعدی عمده تجاری چین‌بوده‌اند. در حالی که ژاپن(با سهمی معادل 13%) اولین شریک وارداتی چین در این سال بوده و کره‌جنوبی، تایوان، ایالات‌متحده‌آمریکا، آلمان، استرالیا،‌ مالزی، برزیل، تایلند و عربستان‌سعودی در رتبه 2 تا 10 قرار داشتند. در دهه اخیر چین به یکی از اصلی‌ترین شرکای ایران تبدیل شده‌است. در طی این دهه روابط تجاری ایران و چین رشد قابل‌توجهی داشته است. صادرات غیرنفتی ایران به این کشور در سال 2010 بالغ بر 4575 میلیون‌دلار و واردات ایران از چین بالغ بر 7350 میلیون دلار بوده‌است. درابتدای دهه اخیر چین ششمین شریک صادراتی غیرنفتی ایران بوده و سهم این کشور از صادرات غیرنفتی ایران برابر با 3/4% بود. در سال‌های بعد جایگاه چین در بین شرکای عمده صادرات غیرنفتی ایران تقویت شده و در سال 2010 چین اولین شریک صادراتی ایران با سهمی معادل 4/17% گردید. در سال 2010 چین بعد از امارات متحده‌عربی دومین شریک وارداتی ایران بوده‌است. سهم این کشور از واردات ایران در این سال معادل 9 درصد بوده‌است. پتانسیل صادراتی ایران به چین بالغ بر 14195 میلیون‌دلار است. این پتانسیل مربوط به2545 قلم کالا است. در این بین 349 قلم کالا وجود دارد که ایران در ارتباط با هر یک از آنها بیش از 1 میلیون دلار به چین پتاسیل صادراتی(جمعا به ارزش 4779 میلیون‌دلار) دارد. از این میان 62 کد کالا هستند که ایران در ارتباط با هریک از آنها پتانسیل صادراتی بالای 10 میلیون‌دلار به چین(جمعا به ارزش 3894 میلیون‌دلار) دارد. پتانسیل وارداتی ایران از چین در سال 2010 برابر با 25922 میلیون‌دلار است. میزان واردات ایران از چین در این سال برابر با 5702 میلیون‌دلار بوده‌است. البته با توجه به حجم بالای واردات ایران از امارات متحده عربی(صادرات مجدد این کشور) به نظر می‌رسد که میزان واردات ایران از چین بسیار بالاتر باشد. مقایسه عمده‌ترین کالاهای وارداتی ایران از چین با کالاهای با بیشترین پتانسیل وادراتی نشان می‌دهد که بیشتر این کالاها از جمله کالاهای با بیشترین پتانسیل وارداتی ایران از چین نیز هستند. تراکتورهای جاده‌ای، ماشین‌های غربال‌کردن، موتورهای پیستونی، لوله برای جداره‌سازی و ماشین‌های خودکار داده‌پردازی از جمله این موارد هستند. ‌