تاریخ:

1389

مجری:

علی دینی ترکمانی

کلیدواژه ها:

اقتصاد بین الملل، بحران مالی، آینده پژوهی

این مطالعه در چارچوب آنچه ذکر شد تلاش می کند به سه پرسش مرتبط با هم پاسخ دهد. اول اینکه، آیا بر مبنای تاریخ گذشته می توان گفت که نظم اقتصاد جهانی به دنبال بحران های حاد اقتصادی و غیر اقتصادی که جهان کنونی را در بر گرفته تغییرات اساسی داشته است. حدس اولیه این مطالعه به این پرسش چنین است: طی قرن هیجدهم به این سو نظام بین الملل تحت تاثیر وقایع مختلف از جمله ظهور و بروز قدرت های جدید اقتصادی، بحران مالی، جنگ های جهانی، و سقوط سیاسی یکی از بازیگران مهم بین المللی، چندین بار تغییر اساسی یافته است. به این اعتبار می توان گفت که آینده نیز می تواند آبستن تحولات مهمی در عرصه ی نظام اقتصادی جهانی باشد. پرسش دوم این است که در این صورت، چه پیش بینی را می توان برای آینده در نظر گرفت؟ حدس اولیه این مطالعه این است که در عرصه ی اقتصاد، قواعد و مقررات تنظیمی بیشتر و سخت گیرانه تری در بازارهای مالی اعمال خواهد شد، تلاش هایی برای جایگزینی واحد پول جهانی دیگری به جای دلار و تغییر نظام تسویه حساب های بین المللی صورت خواهد گرفت و همینطور با تضعیف رویکرد "آزادسازی تجاری"، منطقه گرایی اقتصادی و تجاری موقعیت بهتری خواهد یافت. در عرصه روابط بین الملل، اقتصادتک قطبی جهانی به سوی اقتصادی چند جانبه و منطقه ای پیش خواهد رفت، به جای یک بازیگر برجسته، بازیگران منطقه ای مختلفی وجود خواهد داشت؛ و در نهایت این پرسش پیش روی این مطالعه است که ایران و اقتصاد ایران چه جایگاهی در نظم جهانی پیش رو خواهد داشت؟ حدس اولیه این است که ایران با توجه به موقعیت ژئوپلتیک و منابع اقتصادی یکی از قدرت های بالقوه ی منطقه ای است اما در عمل به دلیل ناکارآمدی های مدیریتی و ضعف حکمرانی از رقبای منطقه ای چون ترکیه عقب تر است. در ادامه و در فصل دوم، شکل گیری نظام اقتصاد جهانی مبتنی بر دولت ملت با مرکزیت بریتانیای کبیر و نظام پولی پایه طلا استرلینگ بررسی می شود. فصل سوم به نظام اقتصاد جهانی مبتنی بر دولت ملت با مرکزیت آمریکا و شوروی سابق و نظام پولی پایه طلا دلار می پردازد و چگونگی سر بر آوردن دلار به مثابه ی واحد پول جهانی در نظام تسویه حساب های بین المللی را توضیح می دهد. در فصل چهارم، نظم نوین اقتصادی جهانی با سلطه ی "اجماع واشنگتنی" و سیا ست های " تعدیل ساختاری و تثبیت اقتصادی" در عرصه ی اقتصاد که همراه با افول استانداردهای زندگی در برخی از مناطق جهان بوده مورد بررسی قرار می گیرد. فصل پنجم، به بررسی سه بحران اخیر شرق آسیا( 1997-8)، افزایش قیمت مواد غذایی (2207) و مالی آمریکا (2008) و پیامدهای آنها برای اقتصاد جهانی می پردازد. فصل ششم، چشم اندازهای نظام اقتصادی جهان چه از منظر تغییرات احتمالی در نظام تسویه حسابهای بین المللی و اعمال مقررات تنظیمی در بازارهای مالی جهانی و چه از منظر بازیگران مهم منطقه ای را جمع بندی خواهد کرد. فصل هفتم به جایگاه ایران در اقتصاد منطقه و ارایه تحلیلی در باره چشم انداز آن اختصاص دارد. فصل پایانی نیز جمع بندی بحث های ارایه شده در فصول اول تا هفتم را در بر می گیرد.