تاریخ:

اسفند 1392

نویسنده:

وحید بزرگی

کلیدواژه ها:

دیپلماسی - ترتیبات تجاری - اقتصاد جهانی

درهم‌تنیدگی جهان و گسترش شبکه های تولید بین المللی باعث پیچیدگی فزاینده مسائل و نیازهای جامعه بشری شده و دولتهای ملی دیگر بدون تکیه بر همکاریهای بین‌المللی و نوعی مدیریت جهانی نمی‌توانند مسائل و نیازهای خود را برطرف سازند. به همین دلیل است که جهان معاصر در چند دهه اخیر شاهد گرایش گسترده کشورها به سمت سیاستها و راهبردهای برونگرایانه و تعاملی و افزایش شدید شمار ترتیبات بین‌المللی از جمله ترتیبات تجاری منطقه‌ای بوده است. علاوه بر این، نه تنها تعداد اعضای این ترتیبات دائماً رو به افزایش بوده است بلکه پوشش موضوعی آنها نیز از مسائل سنتی مثل کاهش تعرفه‌ها فراتر رفته و مسائلی مثل خدمات، سرمایه‌گذاری، حقوق مالکیت فکری، استانداردها و موانع فنی تجارت، حل و فصل اختلافات و حتی مسائلی مانند محیط زیست و نیروی کار داخلی را هم دربرگرفته است. گذشته از ضرورت توجه به همکاریهای بین‌المللی بر اثر جهانی شدن و وابستگی متقابل، ادبیات موجود نشان می دهد که همکاریها یا ترتیبات تجاری بین‌المللی ثمرات زیادی دربردارند که ضرورت توجه به آنها را دوچندان می‌سازد: از دسترسی به بازار دیگران و افزایش اندازه بازار گرفته تا افزایش کارایی و رقابت‌پذیری، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ثبات و اعتباربخشی به سیاستها، افزایش قدرت چانه زنی، ارتقای صلح بین المللی و غیره. هر چه کشوری در برقراری تعاملات بین‌المللی تأخیر اندازد، از ثمرات این تعاملات محروم گشته و از کشورهای دیگر عقب خواهد ماند. و آن چه این وضع را بدتر خواهد کرد این است که مقررات و استانداردهای برخی از نهادهای بین‌المللی مانند سازمان جهانی تجارت چنان متداول و فراگیر شده‌اند که حتی کشورهای غیرعضو نیز در بسیاری از موارد عملاً مجبور به پذیرش و اجرای آنها در روابط خود با سایر کشورها هستند. بدین‌ترتیب، کشورهای غیرعضو در عین حال که مجبور به رعایت قواعد و مقررات این ترتیبات هستند، از تأثیرگذاری در آنها و بهره‌برداری از مزایای آنها عاجزند. مطالب بالا بوضوح نشانگر ضرورت فعال‌سازی دیپلماسی تجاری کشور برای تعامل سازنده با اقتصاد جهانی از طریق مشارکت فعال در ترتیبات تجاری بین‌المللی اعم از چندجانبه (سازمان جهانی تجارت) و منطقه‌ای است و تأخیر در این امر آثار غیرقابل‌ جبرانی دربرخواهد داشت.