تاریخ:

اسفند 1394

نویسنده:

غلامرضا زمانیان, زهرا عبدی

کلیدواژه ها:

تعرفه / ماتریس تحلیل سیاستی / حمایت اسمی / مزیت نسبی

صنعت آهن و فولاد از جمله صنایع به‌شدت سرمایه‌بر و نیازمند به‌‌ تکنولوژی بالا و پیشرفته‌ بوده‌ و رشد و توسعه‌ آن، در اقتصاد هر کشوری موجب توسعه و پیشرفت سایر صنایع مربوطه می‌شود. در پژوهش پیشرو میزان حمایت دولت با توجه به‌ میزان تعرفه در سه شرکت فولاد مبارکه، ذوبآهن و فولاد خوزستان (که بیش از 70 درصد تولید کشور را به‌ خود اختصاص داده‌اند) محاسبه‌ شده است. به‌ این منظور مزیت نسبی و شاخص‌های حمایتی با استفاده از تکنیک ماتریس تحلیل سیاستی برای داده‌‌های مقطعی سال‌های 1390 تا 1393 تجزیه و تحلیل شده است. براساس یافته‌‌های این تحقیق برمبنای شاخص حمایت اسمی محصول، تمام محصولات فولاد مبارکه به‌غیر از تختال در سال 1390، فولاد خوزستان (به‌غیر از تختال در سال 1393) و همچنین تمام محصولات ذوب‌آهن در چهار سال حمایت شده‌اند. شاخص حمایت اسمی از نهاده نشان می‌دهد هیچ حمایتی از نهاده‌های قابل تجارت مورد استفاده در تولید محصولات هر سه شرکت انجام نشده و هر سه شرکت تعرفه پرداخت کرده‌اند. شاخص حمایت مؤثر بیان می‌دارد محصول کلاف ذوب‌آهن و پوششدار فولاد مبارکه در سال 1390، تمام محصولات ذوب‌آهن و فولاد مبارکه در سال‌های 1391 تا 1393 (به‌غیر از کلاف و میلگرد در سال 1391) حمایت شده‌اند. همچنین، حمایت مؤثری از تمام محصولات فولاد خوزستان در چهار سال (به‌غیر از تختال در سال1393) صورت گرفته است. براساس هزینه منابع داخلی دو محصول سرد و پوشش‌دار در سال 1390 و 1393 با روش ارزش سرمایه در بورس اوراق بهادار و در سال 1391 و 1393 با سرمایه ثبتی مزیت نسبی دارند. تمام محصولات فولاد خوزستان در سال 1391 با روش ارزش سرمایه در بورس اوراق بهادار و سرمایه ثبتی دارای سودآوری و مزیت نسبی بوده، درحالی‌که در سال 1393 فقط محصول تختال و در سال 1390 و 1392 تمام محصولات با سرمایه ثبتی مزیت نسبی داشته‌اند. محصول گرم شرکت فولاد مبارکه نیز با سرمایه ثبتی شرکت در سال 1391 و 1392 سودآور بوده است. شرکت ذوب‌آهن در تولید تمام محصولات در هر دو روش محاسبه‌شده در چهار سال فاقد مزیت نسبی و سودآوری بوده است.