تاریخ:

مهر 1395

نویسنده:

امین مالکی

کلیدواژه ها:

تجارت خارجی کشور، تحریم‌های بین‌المللی، واردات، صادرات

تجارت خارجی کشور در اثر تشدید تحریم‌های بین‌المللی سال‌های اخیر دچار تغییرات جدی شده است. اهم نتایج گزارش «تحلیلی بر عملکرد تجارت خارجی غیرنفتی ایران طی دهه اخیر (1394-1385)» به شرح زیر است: 1- از مهم‌ترین واقعیتهای صادرات غیرنفتی کشور میتوان به تعداد پایین کشورهای مؤثر در جذب اقلام ایرانی (26 کشور)، حذف بازارهای اروپایی از سبد صادرات کشور، تمرکز بالا در مناطق راهبردی مانند منطقه آسیای جنوب غربی بر روی یک یا دو کشور بخصوص و حذف برخی بازارهای سنتی در منطقه آسیای شرقی (ژاپن و کره جنوبی) اشاره کرد. از بعد کالایی نیز میزان صادرات پایین اقلام کشاورزی، کاهش نرخ رشد اقلام صنعتی طی سالهای اخیر، توسعه خام فروشی، حرکت از صادرات اقلام نهایی به سمت صادرات اقلام واسطه‌ای و نهایتاً افزایش تعداد کشورهای پر ریسک در سبد صادراتی کشور از مهم‌ترین واقعیت‌های حوزه صادرات غیرنفتی به شمار میرود. با توجه به چنین شرایطی، عدم اتخاذ سیاست‌های مناسب (مانند جوایز هدفمند صادراتی با اولویت بازارهای ازدست‌رفته، اولویت‌دهی به صادرات اقلام نهایی و اتخاذ راهبردهای تنوع‌پذیری کالایی) در مواجهه با تغییر مختصات و راهبردهای بازارهای هدف صادراتی کشور میتواند تداوم روند صادرات غیرنفتی با حجم کنونی را طی سال‌های آتی با چالش‌های جدیتری مواجه نماید. 2- افزایش تمرکز در مبادی وارداتی و حرکت از واردات مستقیم به سمت واردات غیرمستقیم با دو یا چند واسطه، پیش افتادن منطقه آسیای شرقی با هزینه حمل بالا و کاهش واردات از منطقه با مزیت آسیای جنوب غربی ازجمله واقعیت‌های اصلی واردات کشور هستند. اگرچه پس از برجام نشانه‌های مثبتی در اصلاح روند واردات مشاهده می‌شود، بااین‌حال دولت میبایست از ظرفیت خود جهت مدیریت ترکیب، مسیر و هزینه‌های واردات استفاده نموده و از این طریق ضمن کاهش هزینه‌ها، ساختار وارداتی کشور را اصلاح نماید که طبیعتاً تحقق این مهم در گرو تدوین و پیاده‌سازی بستهای برای مدیریت واردات خواهد بود.