تاریخ:

1397

مجری:

مهدی رضائی

کلیدواژه ها:

معدن، صنایع معدنی، رقابت‌مندی، مؤلفه‌های درون‌بنگاهی، بنگاه‌های برون‌بنگاهی، سازمان‌های توسعه‌ای

ایران کشوری برخوردار کانی‌های معدنی فلزی و غیرفلزی است و لذا بخش استخراج و صنایع معدنی برای توسعه کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. برای اینکه این بخش‌ها قادر باشند محرک رشد و توسعه کشور گردند، لازم است تا رقابت‌مندی این بخش‌ها افزایش یاید. رقابت‌مندی این بخش‌ها در گروی دو گروه عمده مؤلفه‌های رقابت‌مندی است: مؤلفه‌هایی که کنترل آن‌ها در اختیار بنگاه است (درون بنگاهی) و مؤلفه‌هایی که صاحبان بنگاه قادر به سیاست‌گذاری و کنترل آن‌ها نیستند و ناشی از محیط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور و جهان (برون‌بنگاهی) هستند. در این طرح در راستای بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر رقابت‌مندی بنگاه‌های معدنی و صنایع معدنی منتخب در دو گروه درون بنگاهی و برون بنگاهی، ابتدا به بررسی مطالعات داخلی و خارجی در این رابطه و دریافت نظرات خبرگان در این حوزه پرداخته است. همچنین الگوهای مرتبط با رقابت‌مندی نیز موردبررسی قرار گرفت که از این میان، در نهایت "الگوی نظام‌مند" انتخاب گردید: الگویی که متغیرهای درون بنگاهی و برون بنگاهی مؤثر بر رقابت‌مندی را در چهار سطح خرد، بخش، کلان و فرا کلان بررسی می‌کند. پس از تعیین الگوی رقابت‌مندی و مؤلفه‌های مورد نظر، پرسشنامه مربوطه تهیه و پس از بهبود آن از طریق کسب نظر خبرگان، میان بنگاه‌های معدنی و صنایع معدنی منتخب توزیع و پس از تکمیل، جمع‌آوری شد. همچنین از آنجا که خصوصی‌سازی یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر رقابت-مندی است، موضوع خصوصی‌سازی معادن و صنایع معدنی کشور و نقاط ضعف آن نیز در این تحقیق برسی شد. به‌علاوه، سازمان ایمیدور به‌عنوان یک سازمان توسعه‌ای متولی بهبود رقابت‌مندی بنگاه‌های معدنی و صنایع معدنی است و از اینرو در این تحقیق به این موضوع نیز پرداخته شد که این سازمان چه اقداماتی را برای بهبود رقابت‌مندی معدن و صنایع معدنی کشور می‌باید ‌انجام دهد. نتایج نشان می‌دهد که رقابت‌مندی معدن در گروی بهبود بهره‌وری بخش اکتشاف و همچنین کاهش هزینه‌های بخش معدن است. بهبود رقابت‌مندی صنایع معدنی نیز به بهبود فناوری و کاهش هزینه‌ها در این بخش و نیز کاهش هزینه مواد اولیه این بخش بستگی دارد که مورد اخیر نیز در گروی کاهش هزینه تولید مواد معدنی کشور است. در این میان یکی از راه‌های کاهش هزینه مواد معدنی و محصولات صنایع معدنی، بهبود و توسعه زیرساخت‌ها، مخصوصاً بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقلی است. ازآنجاکه بهبود بهره‌وری مهم‌ترین عامل رقابت‌مندی است، جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به فعالیت‌های مذکور، آموزش کارکنان، و توسعه بازارها و استفاده از صرفه ناشی از مقیاس برای صنایع معدنی، اهدای مشوق‌های مالی برای تجدید ساختار شرکت‌ها برای بهبود بهره‌وری را می‌توان به کار برد.