تاریخ:

ارديبهشت 1399

نویسنده:

محسن شریعتی‌نیا

کلیدواژه ها:

تجارت جهانی، دوره پساثبات هژمونیک، ملی‌گرایی اقتصادی

سال 1398 را می توان سالی مهم در روند ورود تدریجی تجارت جهانی به دوره پساثبات هژمونیک برشمرد. این سال با جنگ و تنش تجاری میان قدرت ها آغاز و با جهانی شدن کرونا و ایجاد زمینه های جدید برای ملی‌گرایی اقتصادی و حمایت گرایی به پایان رسید. در این سال تجارت جهانی باز هم از فضای ثبات هژمونیک، فضایی که ایالات متحده در آن نقش رهبری نظم بین الملل لیبرال را ایفا می کرد و پیشبرد تجارت آزاد چندجانبه را اولویت می بخشید فاصله بیشتری گرفت. آمریکا به نقش تازه خود به عنوان مهمترین قدرتی که ملی گرایی اقتصادی و حمایت گرایی را پی گیری می¬کند تداوم بخشید، به فشار بر سایر قدرت های تجاری در قالب جنگ تعرفه ها ادامه داد و بیش از پیش عدم تمایل خود به نقش جهانی نهادهای تجاری چندجانبه و حتی میل به فلج کردن آنها را نشان داد. گرچه در این سال سرانجام امریکا با چین به توافق تجاری حداقلی دست یافت و تنش های تجاری با اتحادیه اروپا را کاهش داد، اما روند کلان اقتصاد سیاسی جهانی همچنان رو به سوی نظم پساثبات هژمونیک داشت، نظمی که هنوز مولفه های آن چندان روشن و مشخص نیست. اما روشن است که آمریکا دیگر منفعتی در رهبری تجارت چندجانبه نمی بیند. در ماه های پایانی سال 1398، جهانی شدن کرونا چنان تلاطمی در اقتصاد جهانی ایجاد کرد که از رکود بزرگ 1929 تاکنون بی سابقه بود. متاثر از این شگفتی استراتژیک و تشدید اختلافات چین و آمریکا، تجارت جهانی بیش از پیش از جهان ثبات هژمونیک فاصله گرفته و در ابهامی فزاینده فرو رفته است.