تاریخ:

1389

مجری:

داود چراغی

کلیدواژه ها:

آزادسازی قیمت انرژی، کشش هزینه‌ای، حامل‌های انرژی، اصناف، ایران

باتوجه به طرح هدفمند کردن یارانه‌های دولت، قرار است ظرف پنج سال قیمت بخش اعظم کالاهای یارانه‌ای همچون فرآورده‌های مرتبط با انرژی( انواع محصولات‌نفتی، برق وآب) وکالاهای اساسی یارانه‌ای، به قیمت تمام‌شده یا رقابتی آن عرضه شود و در مقابل بخشی(حداکثر 60‌درصد) از مازاد درآمد دولت از محل فروش این محصولات به صورت نقدی با توجه به سیاست گذاری دولت به آحاد مردم کشور توزیع گردد. اثرات طرح هدفمندی یارانه‌ها بر اصناف مختلف یکسان نخواهد بود. چرا که با توجه به تفاوت ساختار هزینه، رقابت در کشور و میزان تعامل با بازار خارجی در اصناف مختلف، شوک‌های حاصل از افزایش قیمت نهادهای تولید بصورت مستقیم و سایر کالاها و خدمات بصورت غیر مستقیم بر سطوح متفاوتی از تولید و قیمت تعادلی جدید را ایجاد می‌کند. علاوه بر آن اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت سیاست مذکور بر اصناف متفاوت است. در این مطالعه با استفاده از تابع تولید بنگاه‌های کوچک و متوسط یک تا بیست نفر کارکن، اثر افزایش قیمت محصولات مرتبط با انرژی را بر هزینه‌های تولید این بنگاه‌ها ارزیابی شده است. لازم به ذکر است که نتایج تخمین هزینه صنوف کشور بر اساس تقسیم‌بندی بین‌المللی کدهای طبقه‌بندی استاندارد فعالیتهای صنعتی (ISIC) که در آن بخش صنعت را به 9 گروه یا کد 2 رقمی تقسیم نموده‌اند که در این گروه‌ها صنایع همگن و جمع‌پذیر با هم در یک کد 2 رقمی قرار گرفته‌اند که می‌توان گفت چیدمان داده‌ها و صنایع بدین صورت قابلیت پانل شدن (برآورد بصورت داده‌های تابلویی) را داشته‌اند. عمده‌ترین نتایج بدست آمده برای گروه های مختلف اصناف تولیدی بشرح ذیل است: 1- متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برای اصناف تولیدی گروه اول که در زمینه پرورش، صید، کشتار، عمل‌آوری، بسته بندی ماهی، دام و طیور، لبنیات، میوه، انوای شیرین‌ها، نوشیدنی‌ها و سایر تولیدکنندگان محصولات غذایی شامل 23 فعالیت براساس کد دو رقمی 31 ISIC ، فعالیت دارند، برابر با 14/17 است. در این گروه بیشترین کشش هزینه‌ای مربوط به قیمت برق و کمترین آن، به قیمت گاز طبیعی تعلق دارد. بدین ترتیب آزادسازی صددرصد قیمت برق در گروه اول با توجه به ساختار هزینه های تولید آنان در دوره 86-1379، با فرض ثبات سایر شرایط موجب افزایش 11/62 درصد هزینه تولید شده‌است. 2- در گروه کد دو رقمی 32 ISIC شامل 15 مرتبط با تولید نخ، الیاف، نساجی، پوشاک، چرم، کفش، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 50/5 است. در این گروه فعالیت تولیدی نیز بیشترین کشش هزینه‌ای به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت کوره است. یعنی افزایش صددرصدی قیمت برق با فرض ثبات سایر شرایط سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 74/27 درصد خواهد شد. 3- درگروه سوم شامل 5 فعالیت مرتبط با تولید چوب و محصولات مرتبط با آن در کد دو رقمی 33 ISIC، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 26/59 است و بیشترین کشش هزینه‌ای این گروه نیز مربوط به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت کوره است. بطوریکه افزایش صددرصد قیمت برق موجب افزایش 28/188 درصد هزینه تولید در این گروه خواهد شد. البته با فرض ثابت بودن سایر شرایط. 4- کد دو رقمی 34 ISIC که شامل فعالیت های تولید در زمینه‌های کاغذ، چاپ، مقوا، کتاب، نشریات، رسانه های مختلف و تکثیر، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 15/57 است.بیشترین کشش هزینه‌ای در گروه چهارم متعلق به قیمت گازوئیل و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به گاز مایع است. یعنی افزایش صددرصد قیمت گازوئیل با فرض ثبات سایر شرایط سبب افزایش هزینه تولید 66/115 در این گروه می‌شود. 5- در فعالیت‌های تولیدی در زمینه محصولات شیمیایی، نفتی، انواع سموم دفع آفات نباتی، دارو، مواد بهداشتی و آرایشی یعنی کد دو رقمی 35 ISIC ، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 98/37 است. در این گروه همچنین بیشتر فعالیتهای تولیدی اصناف بیشترین کشش هزینه‌ای متعلق به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت کوره است. بدین ترتیب افزایش 100 درصد در قیمت برق سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 44/109 درصد خواهد شد. 6- گروه کد دو رقمی 36 ISIC که در زمینه مصالح مختلف مورد استفاده در ساختمان فعالیت دارند، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 25/42 است. بیشترین کشش هزینه‌ای مربوط به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت سفید است. یعنی با فرض ثبات سایر شرایط افزایش 100 درصد در قیمت برق سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 52/128 درصد خواهد شد. 7- در کد دو رقمی 37 ISIC که در زمینه محصولات فلزی آهنی و غیره فعالیت دارند متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 45/60 است. بیشترین کشش هزینه‌ای نیز به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت سفید است. یعنی با فرض ثبات سایر شرایط افزایش 100 درصد در قیمت برق سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 14/159 درصد خواهد شد. 8- فعالیتهای مربوط با تولید ماشین‌آلات، تجهیزات و لوازم مصرفی خانوادها در کد دو رقمی 38 ISIC، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 27/25 است. بیشترین کشش هزینه‌ای متعلق به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت کوره است. یعنی با فرض ثبات سایر شرایط افزایش 100 درصد در قیمت برق سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 52/109 درصد خواهد شد. 9- تولید کنندگان وسایل ورزشی، بازی، موسیقی و بازیافت باتوجه به کد دو رقمی 39 ISIC می‌باشد، متوسط کشش هزینه‌ای کل حامل‌های انرژی برابر با 00/37 است. بیشترین کشش هزینه‌ای در این گروه متعلق به قیمت برق و کمترین کشش هزینه‌ای متعلق به نفت کوره است. یعنی با فرض ثبات سایر شرایط افزایش 100 درصد در قیمت برق سبب افزایش هزینه تولید در این گروه به میزان 27/100 درصد خواهد. 10- همان گونه که در جداول(3) تا (20) مطالعه آمده، افزایش قیمت برق بیشترین تاثیر را بر افزایش هزینه های تولید اصناف تولیدی خواهد داشت. بعد از قیمت برق بیشترین تاثیر مربوط به گازوئیل است و بعد از آن سایر فرآورده‌های مرتبط با نفت همچنین بنزین بر افزایش هزینه های تولید بنگاههای تولیدی 1 تا 20 نفر تاثیر خواهند داشت