تاریخ:

1400

مجری:

پریسا یعقوبی منظری, حسن ثاقب

کلیدواژه ها:

بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های گمرکی، تعدد صدور بخشنامه، زمینه‎های مخل تجارت

در این مطالعه با تشکیل بانک اطلاعاتی بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌‌های گمرکی طی دوره زمانی (1395 تا بهار1399) به بررسی دقیق مفاد بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و شناسایی ویژگی‌های مختلف آن از جمله ارتباط هر بخش‌نامه یا دستورالعمل با محورها و بندهای قانون امور گمرکی کشور، نهادها و سازمان‌های اجرایی صادرکننده یا ابلاغ‌کننده، ارتباط با حوزه صادرات یا واردات، نقش تسهیل‌کنندگی یا محدودکنندگی در حوزه تجارت، حوزه کالایی تحت پوشش و ابزارهای سیاستی مورد استفاده پرداخته است. با نگاهی به روند صدور بخشنامه‌های گمرکی طی سال‌های 1395و سه ماهه نخست سال 1399، مشاهده می‌شود که در مجموع 1210 بخشنامه و دستورالعمل صادر شده است که روند صدورآنها از سوی نهادهای ذیربط تا سال 1397 صعودی بوده و با توجه به تشدید محدودیت‌های ناشی از تحریم از 156 مورد در سال 1395 به 495 مورد در سال 1397 افزایش یافت؛ اوج صدور بخش‌نامه های سال 1397 بدنبال خروج آمریکا از برجام و افزایش نرخ ارز (دلار) و ایجاد عدم توازن در بازارها به خصوص بازرگانی خارجی و صلاحدید سیاست‌گذاران و نهادهای برنامه‌ریزی بر ضرورت کنترل صادرات و مدیریت واردات کشور صورت پذیرفت. در ادامه با توجه به ایجاد ثبات نسبی در بازارها در سطح جدید قیمت‌ها و کاهش نسبی تنش‌ها در بازار، تعداد بخش‌نامه های ابلاغ شده از سوی گمرک در سال 1398 نسبت به سال 1397، به 228 بخش‌نامه کاهش یافت. حدود 41 درصد بخش‌نامه‌های صادر شده مربوط به سال 1397 می‌باشد. در نهایت در راستای کاهش تعدد صدور بخشنامه‌های گمرکی و جلوگیری از سردرگمی فعالان و تجار اقتصادی موارد زیر پیشنهاد شد تا با راه‌اندازی یک پورتال واحد با بخش‌ها و پیوندهای مختلف راه‌اندازی شود؛ به‌گونه‌ای که تمامی دستگاه‌های اجرائی در زمینه صدور بخشنامه‌های گمرکی در آن پورتال حضور داشته باشند و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط با تجارت را در بخش‌های مختلف و مرتبط با آن پورتال ارائه دهند.