تاریخ:

ارديبهشت 1401

نویسنده:

محمدرضا عابدین مقانکی

کلیدواژه ها:

فهرست‌ منفی پیشنهادی ایران، فهرست‌ منفی پیشنهادی اوراسیا، موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

پس از اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا از آبان ماه سال 1398،‌ مقرر شده بود دو طرف تجاری به سمت آزادسازی سراسری کالاها و انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد حرکت کنند. در این راستا، توافق شد هر یک از طرفین نسبت به تعیین فهرست منفی اقدام نمایند. سازمان توسعه تجارت، از دی‌ماه سال 1399 اقدام به نظرخواهی از سازمان‌های دولتی مرتبط با تولید (صنعتی و کشاورزی) کشور و بخش خصوصی نمود. معاونت‌های تولیدی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی به‌انضمام اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی اقدام به تعیین فهرست کالاهای منفی موردنظر خویش به این سازمان نمودند. برآیند نظرخواهی‌های سازمان توسعه تجارت، تهیه دو فهرست منفی شامل فهرست سازمان توسعه تجارت براساس نظر دستگاه‌های اجرایی کشور و نیز فهرست منفی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی گردید. نظرات دستگاهها که توسط سازمان توسعه تجارت با استفاده از معیارهای تجاری نهایی شد، تعداد 1502 قلم کد تعرفه هشت‌رقمی را به‌عنوان فهرست منفی با رنگ قرمز (1260قلم غیرقابل مذاکره برای حذف از فهرست) و نارنجی (242 قلم قابل مذاکره برای حذف از فهرست) دربرگرفت که در قالب 1089 کد تعرفه شش‌رقمی تعریف می‌شوند. موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی نیز در مطالعه خود اقدام به اولویت‌بندی کالاها با استفاده از شاخص‌های مختلف تجاری در سطح کدهای HS شش‌رقمی و با به‌کارگیری روش استانداردسازی شاخص‌ها و داده‌ها نمود. ابتدا کدهای کالایی شش‌رقمی با توجه به توان صادرات و میزان حساسیت در مقابل واردات از اوراسیا، رتبه بندی شدند و سپس اقدام لازم جهت تعیین اقلام فهرست منفی (شامل 1065 کد تعرفه شش‌رقمی) به عمل آمد. باعنایت بدانکه این فهرستها پیشنهادی بوده و نهایی نیستند، براساس تفاوت میان فهرست منفی براساس نظر دستگاهها و موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، توصیه می‌شود آن دسته از کالاهایی که در هر دو فهرست جزو اقلام حساس درنظر گرفته شده‌اند، در فهرست منفی با تاکید مصرانه مذاکره‌کنندگان ایرانی در این فهرست باقی بمانند. برای باقی کالاها نیز ما باقی ماندن آن دسته از کالاهایی که در فهرست منفی اعلامی از سوی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی را در فهرست نهایی،‌ پیشنهاد می‌نماییم. از سوی دیگر، اتحادیه اوراسیا در سلسله مذاکرات توافق‌نامه تجارت آزاد در پایان سال 1400، اقدام به تبادل فهرست منفی پیشنهادی خویش با فهرست منفی ایران نمود. تعداد کدهای تعرفه‌ای فهرست منفی اوراسیا شامل 659 کد شش‌رقمی می‌باشند. پس از بررسی فهرست منفی پیشنهادی اوراسیا، تعداد یکصد قلم کالای دارای اهمیت ارزش صادراتی برتر برای ایران مشخص شد. توصیه می‌شود مذاکره‌کنندگان ایرانی براساس لیست یکصدقلمی معرفی‌شده از سوی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تلاش نمایند تا آنها را از فهرست منفی اوراسیا خارج نموده و در جهت کسب امتیازات تعرفه‌ای در این خصوص اقدام نمایند.