تاریخ:

-

نویسنده:

-

کلیدواژه ها:

تجارت جهانی، صادرات، واردات، تجارت ایران

اهم تحولات تجارت جهانی • رشد مستمر تجارت جهانی در سال 2021: رشد فصلی ارزش تجارت جهانی کالا و خدمات در سه ماهه سوم 2021 نسبت به سه ماهه دوم یک درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 24 درصد بوده است. • روند مثبت رشد تجارت جهانی در طول سال 2021 و افزایش 19 درصدی ارزش تجارت نسبت به پیش از همه‌گیری: ارزش تجارت جهانی در سال 2021 به 28.5 تریلیون دلار رسید که نسبت به سال 2020 حدود 25 درصد افزایش و نسبت به سطح قبل از همه‌گیری در سال 2019 حدود 13 درصد افزایش داشت. • عملکرد بهتر کشورهای درحال توسعه نسبت به کشورهای توسعه‌یافته در فصل چهارم 2021: صادرات کشورهای در حال توسعه در سه ماهه چهارم 2021 حدود 30 درصد بیشتر از سه ماهه چهارم 2020 بوده است. در مقایسه، این رقم برای کشورهای توسعه یافته حدود 15 درصد است. • شتاب روند رشد ارزش تجارت بین‌المللی کالایی گروه 20 در فصل چهارم 2021 نسبت به فصل قبل: رشد تجارت کالایی گروه 20 در سه ماهه چهارم شامل رشد 3.4 درصدی صادرات و رشد 5 درصدی واردات نسبت به سه ماهه قبل به دلیل قیمت‌های بالای کالاها، به‌ویژه برای انرژی، می‌باشد. این رشد در مقایسه با رشد آهسته‌تر (1.5 درصد برای صادرات و 0.9 درصد برای واردات) ثبت شده در سه ماهه سوم 2021 است. 2- عوامل موثر بر تحول تجارت جهانی در سال 2022 مطابق بررسی‌ها و پیش‌بینی‌های انجام شده • پیش‌بینی کاهشی رشد اقتصاد جهانی برای سال 2022 به واسطه تورم جهانی و سیاست‌های آتی کشورها در کنترل این تورم و پیش‌بینی رشد کم‌تر از حد انتظار برای تجارت جهانی به دلیل وابستگی آن به اقتصاد جهانی؛ • استمرار فشار ناشی از همه‌گیری بر زنجیره‌های تامین، اختلالات لجستیک، کمبود نیمه هادی و افزایش قیمت انرژی به واسطه اختلالات ناشی از جنگ اوکراین؛ • روند رو به رشد منطقه‌ای شدن جریان‌های تجاری در پی ابتکارات منطقه‌ای نظیر مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای و منطقه آزاد تجاری قاره آفریقا و با افزایش اتکا به تامین‌کنندگان نزدیک‌تر از نظر جغرافیایی؛ • تشدید نگرانی‌ها در مورد پایداری بدهی در نیمه نخست 2022 به دلیل فشارهای تورمی فزاینده و تاثیر منفی آن بر سرمایه‌گذاری‌ها و جریان‌های تجارت بین‌المللی 3- آثار بحران جنگ اوکراین و روسیه بر تجارت جهانی در سال 2022 • بازنگری در پیش‌‌بینی رشد تجارت جهانی در سال 2022 و کاهش آن از 4.7 به 2.5 درصد به دلیل جنگ اوکراین؛ • افزایش شاخص قیمت مواد غذایی به واسطه بحران‌های ناشی از جنگ اوکراین؛ • افزایش قیمت انرژی در جهان به دلیل تحریم روسیه به عنوان یکی از مهم‌ترین تامین‌کنندگان جهان؛ • افزایش 5 تا 8 درصدی تردد در حمل و نقل ریلی به واسطه محدودیت‌های امنیتی و هزینه بیشتر در مسیرهای دریایی و هوائی و عدم امکان دسترسی کامل به مسیرهای لجستیکی. 4- اهم تحولات تجاری ایران • بازیابی قابل ملاحظه تجارت کشور با سنگینی کفه ترازو به سمت واردات و تشدید کسری تراز تجاری: ارزش تجارت کالایی در سال 1400 کشور با رشد 37.4 درصدی نسبت به سال 1399 (73.7 میلیارد دلار) به 101.6 میلیارد دلار رسیده است. تلاش برای رفع محدودیت‌های کرونایی، توسعه فعالیت کسب‌و‌کارها، افزایش قیمت جهانی نفت، فراورده‌های نفتی، پتروشیمی و میعانات گازی سبب شد تا پس از سپری شدن افت مستمر طی دو سال قبل‌، رشد 15.7 درصدی نسبت به سال 1397 و رشد 19.5 درصدی نسبت به سال 1398 در تجارت کشور تجربه شود. • شکنندگی صادرات در مقایسه با واردات در برابر محدودیت‌های تجاری: نوسانات تجارت خارجی کشور طی چهار سال اخیر ناشی از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ماه سال 1397 و تشدید تحریم‌ها و همچنین شیوع ویروس کرونا، در بخش صادرات بیش از بخش واردات بوده است؛ بطوری که صادرات از سال 1397 تا سال 1399 بطور مداوم با نرخ متوسط سالانه 39 درصد در حال کاهش بود، اما رشد واردات حتی در سال 1398 نیز با نرخ مثبت دو درصدی ادامه یافت و در سال 1399 با کاهش 11 درصدی مواجه شد. • جهش تجارت در زمستان 1400 و ثبت بالاترین ارزش واحد تجاری طی فصول چهار سال اخیر با تکیه بر افزایش 30 درصدی قیمت صادراتی میعانات گازی و محصولات پتروشیمی و 60 درصدی محصولات معدنی؛ • رشد 1.5 برابری صادرات به ترکیه و جایگزینی بجای امارات‌متحده‌عربی به عنوان سومین مقصد عمده‌صادراتی؛ • اختصاص بخش عمده رشد واردات به کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای مورد نیاز صنایع کشور: تامین نهاده‌ها و مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور همواره محرک رشد تولید و صادرات بوده است. در سال 1400 ارزش واردات کالاهای واسطه‌ای 37.2 میلیارد دلار و کالاهای سرمایه‌ای 7.2 میلیارد دلار بوده است.