تاریخ:

1390

مجری:

جعفر قیدر خلجانی

کلیدواژه ها:

نوآوری، نظام نوآوری، سیاست‌های نوآوری، نوآوری بازرگانی، ماتریس کارکرد-نهاد

نوآوری نیاز اساسی و حیاتی بقا در دنیای امروز است. امروزه اقتدار کشورها در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دفاعی تا حدود زیادی به میزان توجه آن‌ها به مقوله نوآوری بستگی پیدا کرده است. بسیاری نوآوری را صرفاً در مفاهیم اقتصادی جستجو می‌کنند اما نوآوری در همه عرصه‌ها مانند محصولات، خدمات، فرآیندها، فرصت‌یابی و فرهنگ‌سازی می‌تواند ظهور و بروز داشته باشد. دولت‌ها به منظور هدف‌گذاری، تخصیص منابع و ایجاد هماهنگی بین سطوح و لایه‌های مختلف تاثیرگذار در نوآوری از مفهومی به نام “نظام ملی نوآوری” استفاده می‌کنند. در این نظام نقش نهادها، نحوه تعامل بین آن‌ها، جایگاه و مسئولیت هر نهاد و ورودی و خروجی‌های هر یک تا حد امکان مشخص و تبیین می‌شود. این مفهوم حتی در نوآوری‌های بخشی نیز رسوخ پیدا کرده است و امروزه نظام‌های نوآوری بخشی در بخش‌های مختلفی نظیر انرژی، کشاورزی، بهداشت و درمان، محیط زیست، صنعت و ... تهیه و تدوین شده است. بخش بازرگانی به عنوان یکی از ارکان تاثیرگذار در افزایش سطح معیشت و رفاه عمومی جامعه از یک طرف و دارای مسئولیت در رشد اقتصادی کشور از طرف دیگر، یکی از بخش‌هایی است که باید به نوآوری توجه جدی داشته باشد. واضح است که نوآوری در بازرگانی ماهیت و ویژگی‌های خاص خود را خواهد داشت. شکل و ترکیب نوآوری‌هایی که در بخش بازرگانی مورد انتظار است با جنس نوآوری‌ها در بخش‌های دیگر متفاوت می‌باشد. لذا ضروری است تا در قدم اول محدوده و انواع نوآوری‌هایی که در بخش بازرگانی قابل تحقق است مشخص شود و هدف‌گذاری‌ها در جهت دستیابی به این نوع نوآوری‌ها متمرکز گردد. قدم دوم ترسیم نظام مطلوب نوآوری در بخش بازرگانی به صورت کلان می‌باشد. بازیگران اصلی این نظام، نهادهای موثر در آن و تعاملات بین آن‌ها در تصویر کلان نظام نوآوری بخش بازرگانی مشخص خواهد شد. ایده‌پردازی به عنوان سرچشمه فرآیند نوآوری نقش تعیین کننده‌ای در حرکت به سوی نوآوری دارد. متاسفانه نهادهای ایده‌پردازی در کشور ما به درستی شکل نگرفته است و همین موضوع باعث شده است که مسئولان در تصمیم‌گیری‌های خود با گزینه‌های معدودی روبرو باشند. البته واضح است که در این‌جا منظور ایده‌های راهبردی و تاثیرگذار در محیط کلان کشور می‌باشد، بنابراین سیستم‌هایی مانند نظام پیشنهادها نمی‌تواند این خلاء اساسی را پوشش دهد و لازم است تا نهادهای تخصصی این وظیفه مهم را برعهده بگیرند. لذا نهادینه‌سازی ایده‌پردازی در بخش بازرگانی و اجرای آن در چند پایلوت به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای اصلی پروژه حاضر مد نظر می‌باشد.