معرفی فهرست کالاهای پیشنهادی ایران برای توسعه صادرات به هند در قالب موافقتنامه تجارت ترجیحی دوجانبه
روابط اقتصادی و تجاری میان ایران وهند با امضای تفاهمنامهای به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار در سال 2015 برای توسعه بندر چابهار وارد فاز جدیدی شد؛ سرمایهگذاری برای احداث خط آهن، توافق سهجانبه ایران، هند و افغانستان برای احداث کریدور حملونقل بینالمللی در چابهار، علیرغم تحریم آمریکا علیه ایران، به گسترش روابط کمک کرد. به نظر میرسد با توجه به تلاشهای انجام شده برای بسترسازی توسعه تجارت دوجانبه، انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی دوجانبه میتواند تسهیلکننده باشد.
براساس آمار سال 2018، صادرات ایران به هند حدود 2 میلیارد دلار است (2.1 درصد کل صادرات ایران به جهان)؛ در مقابل با احتساب نفت، سهم ایران در تامین نیازهای وارداتی هند، 2.9 درصد است. هند در تجارت خارجی ایران از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بهطوریکه سال گذشته، در رده ششم بازارهای هدف صادراتی ایران و نیز در رده چهارم مبادی وارداتی ایران بوده است (براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران برای سال 1398). بنابراین، تسهیل تجارت میان دو کشور، باعث توسعه روابط تجاری فیمابین خواهد شد. طبق برآوردهای انجام شده، پتانسیل (ظرفیت) صادرات ایران به هند معادل 21 میلیارد دلار است که با توجه به میزان صادرات فعلی، حدود 88.6 درصد از این پتانسیل محقق نشده است. همچنین 90 درصد از این کالاها واسطهای و حدود 10 درصد مصرفی میباشند که به ترتیب از متوسط تعرفه 9.5 درصد و 28.6 درصد برخوردارند؛ به نظر میرسد کاهش تعرفههای هند در چارچوب موافقتنامه تجاری میتواند زمینه افزایش صادرات ایران به کشور مذکور را فراهم سازد.
با توجه به توافق مسئولان عالي رتبه ايران و هند جهت انعقاد موافقتنامه دوجانبه تجارت ترجيحي، در این گزارش فهرست پیشنهادی برای اخذ تعرفه ترجیحی از کشور هند به منظور توسعه صادرات ایران ارایه شده است. برای تعیین این فهرست از متغیرهایی مانند پتانسیل صادراتی ایران به هند، ارزش صادرات فعلی ایران به جهان، ارزش صادرات فعلی ایران به هند، ارزش واردات هند از جهان، نرخ تعرفه کاربردی هند بر واردات اقلام کالایی، کشش تقاضای واردات هند در هریک از اقلام کالای استفاده شده است.
بر اساس محاسبات انجام شده، از میان حدود 4000 قلم کالا (HS هشت رقمی)، تعداد 458 مورد به ترتیب اولویت به عنوان کالاهای پیشنهادی برای موافقتنامه تجارت ترجیحی احتمالی بین دو کشور معرفی شدند. این اقلام علاوه بر برخی از کالاهای فعلی صادراتی ایران به هند، شامل اقلامی است که صادرات آنها به هند انجام نمیشود اما با توجه به توان بالقوه صادراتی ایران و همچنین سبد کالاهای وارداتی هند از جهان، در فهرست قرار گرفتهاند. بررسیها نشان میدهد که مجموع پتانسیل صادراتی این اقلام به بازار هند 6.2 میلیارد دلار است که در حال حاضر تنها 1.8 میلیارد دلار آن محقق شده است، بنابراین پیشبینی میشود اخذ تعرفههای ترجیحی از کشور هند، پیشزمینه حرکت فعالین اقتصادی کشور برای تقویت حضور در بازار هند و دستیابی به صادراتی به ارزش 4.4 میلیارد دلار خواهد شد.