مشوقهای سرمایهگذاری کشور چین و درسهایی برای ایران (996)
توضيح اجمالی:
مشوق های سرمایه گذاری مزیت اقتصادی قابل اندازه گیری است که دولت ها برای بنگاه های خاص یا مجموعه ای از بنگاهها با هدف هدایت سرمایه گذاری به سمت بخش ها یا مناطق مورد نظر یا تحت تاثیر قراردادن رفتار سرمایه گذاران ارائه می نمایند. این مشوق ها میتوانند مالی، مالیاتی، گمرکی، اجتماعی و ... باشند. بررسی الگوی اعطای مشوقهای سرمایه گذاری در چین بهعنوان یکی از کشورهای پیشگام در زمینه برنامهریزیهای هدفمند برای توسعه سرمایهگذاری نشان میدهد:
1- مشوق های سرمایه گذاری کشور چین با سه رویکرد منطقه فعالیت، ماهیت هزینه و ماهیت شرکتها بهاشکال مختلف معافیت ها و بخشودگی های مالیاتی اعطاء می شود که عبارتند از:
الف) مشوق های منطقه ای: باهدف تشویق شرکت های داخلی و خارجی به سرمایه گذاری در مناطق معین شده، تخصیص داده می شود. برای مثال مشوق های مناطق ویژه اقتصادی برای توسعه تجارت آزاد، گردشگری و خدمات، صنایع پیشرفته است.
ب) مشوق های هزینه ای: شامل هزینههای واجد شرایط تحقیق و توسعه که بهمنظور ارتقای ارزش افزوده، ایجاد مزیت رقابتی و بهبود طرح های ایجادی و توسعه ای تولیدی، معدن و فلزات، نفت، گاز و مواد شیمیایی، محصولات صنعتی و ساختوساز، مخابرات و ... تخصیص می یابد.
ج) مشوقهای شرکتها: که به شرکتهای واجد شرایط تحت چهار دسته اصلی 1) شرکتهای تکنولوژی پیشرفته و جدید (HNTEs)، 2) شرکتهای علم و فناوری کوچک و متوسط (SMSTEs)، 3) شرکت های خدمات پیشرفته فناوری (TASEs) و 4) شرکتهای خدمات برون سپاری فراساحلی (Offshore outsourcing services) تعلق مییابد.
2- از جمله مهمترین مشوق های اعطائی کشور چین که امکان بررسی و لحاظ در قوانین مالیاتی در ایران را دارد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) مشوقهای مناطق ویژه اقتصادی: برای حمایت از توسعه برخی مناطق نظیر بندر تجارت آزاد هاینان (HFTP) و برای شرکتهایی که در منطقه لینگانگ شانگهای ثبت شده، نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها از 25 درصد به 15 درصد کاهش یافته است.
ب) مشوقهای شرکتهای دانش بنیان: برای شرکتهای دانش بنیان نرخ اعتبار مالیاتی برای هزینههای قابل قبول تحقیق و توسعه تا 25 درصد بیش از سایر شرکتها اعمال میشود (معادل 125 درصد)، بعلاوه نرخ مالیات بر درآمد شرکت های دانش بنیان 10 درصد کمتر از سایر شرکتها (15 درصد) در نظر گرفته شده است.
ج) مشوق های مالیاتی تحقیق و توسعه: یک شرکت مقیم چین میتواند 150 درصد از هزینههای تحقیقوتوسعه خود را تحت عنوان هزینه های قابل قبول مالیاتی از بدهی مالیاتی خود کسر کند.
د) مشوقهای مالیاتی برای حمایت از توسعه صنعت سرمایهگذاری خطرپذیر: حداکثر تا 70 درصد از مبلغ سرمایهگذاری شده توسط یک شرکت سرمایهگذار خطرپذیر یا یک سرمایه گذار انفرادی در یک شرکت نوپای فعال در حوزه فناوری، از درآمد مشمول مالیات کسر می گردد.
هـ) بسته مشوق ثبت اختراع: برای شرکتهای فناوری و نرم افزار، بسته مشوقها شامل معافیت مالیات بر درآمد، نرخهای مالیات بر ارزش افزوده ترجیحی و معافیت از عوارض واردات تجهیزات، در نظر گرفته شده است.
نكات كليدي:
با بهرهگیری از تجربیات کشور چین می توان به این موارد به عنوان پیشنهادهای کاربردی در حوزه مشوق های سرمایه گذاری در اقتصاد ایران اشاره کرد:
1- چین مشوق های مالیاتی ترجیحی مختلفی را برای حفظ محیطزیست و تشویق استفاده از فناوری ها و محصولات کاهنده مصرف انرژی ارائه می دهد. با توجه به تشدید پدیده خشکسالی ایران در سالهای اخیر و به منظور توسعه زیرساختهای تولید (آب، برق، گاز و ...) پیشنهاد میشود برای شرکتهای دارای پروژههای حفاظت از محیط زیست (شامل تصفیه فاضلاب، دفع زباله، توسعه استفاده از بیوگاز و نمکزدایی) اعتبار مالیاتی برای خرید تجهیزات و فناوری مربوط به صرفهجویی در انرژی و یا تخفیف و معافیتهای مالیاتی در نظر گرفته شود.
2- در کشور چین اختصاص برخی مشوقهای مالیاتی برای مناطق آزاد، مشروط به توسعه گردشگری، خدمات مدرن و گسترش صنایع با فناوریهای پیشرفته است. در این راستا پیشنهاد میشود به منظور افزایش تمایل به سرمایهگذاری در مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در ایران و توسعه زیرساخت های مورد نیاز، اعطای مشوقهای مالیاتی موجود نظیر زمین ارزان، اعطای تسهیلات، مشوقهای گمرکی و ... با توجه به تقویت و تکمیل زنجیره تولید ساماندهی گردد.
3- مشوقهای در نظر گرفته شده برای انواع شرکتهای دانشبنیان در کشور چین، الزامات خاص خود را دارد که میتوان جهت هدفمند کردن حمایت از شرکتهای دانش بنیان و طراحی انواع بستههای مشوق سرمایهگذاری در ایران از آنها بهره گرفت. برای مثال از جمله معیارهای اعطای مشوق به شرکت های دانش بنیان در این کشور، صادرات محصولات با فناوری بالا، بکارگیری نیرویکار نخبه و دارای مدارک تحصیلی، داشتن جوایز و یا استانداردهای بینالمللی، سطح بالای فناوری و ... می باشد.