قاسم خرمی که مسئولیت ارائه این کتاب را بر عهده داشت، گفت کتاب  مقاومت شکننده یکی از آثار روشمند، ارزشمند و قابل اعتنا در باره تحولات چند قرن اخیر ایران است و حجم گسترده ای از اطلاعات را در خود جای داده است.

او در این جلسه به مباحث مرتبط با  انقلاب اسلامی در سال 57  از دریچه جامعه شناسی تاریخی پرداخت.  چکیده ای از مباحث مطروحه در نشست، به شکل زیر ارائه می شود.  

 1- مشخصات کتاب

 مقاومت شكننده: تاريخ تحولات اجتماعي ايران از صفويه تا سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي، نوشته جان فوران، ترجمه احمد تدين، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگي رسا  ،1392

 2-موضوع کتاب

بررسي ريشه تاريخي جنبش های اجتماعی كه به شكل اعتراض، قیام ، كودتا، شورش و انقلاب در جامعه معاصر ایران بروز يافته است.

 3-پرسش‌هاي كتاب

ـ روابط ايران با غرب به چه ميزان دولت، جامعه و اقتصاد را در راستاي مشخصي از وابستگي به اقتصاد جهاني سوق داده است؟

ـ چرا جنبش‌هاي اجتماعي در ايران به رغم اتحاد اوليه در نهايت دچار تفرقه و سرخوردگي مي‌شوند؟

 4-روش شناسی کتاب

استفاده از روش  تفسیری با رویکرد جامعه شناسی تاریخی و قائل به دیالکتیک ساختار و کارگزار از طریق فرهنگ سیاسی در ایجاد تحولات و دگرگونی های اجتماعی در ایران

تحولات اجتماعي در ايران حاصل مجموعه پيچيده از روابط ميان بازيگران و ساختار داخلي و خارجي و ديالکتیک اقتصاد سياسي و فرهنگ و بازي متقابل منطق داخلي و خارجي بوده است

 در کشوری مثل ایران، فرهنگ بویژه فرهنگ تشیع دریچه ای برای تفسیر اوضاع اقتصاد سیاسی است. اهمیت روش شناسی این کتاب در این است که موضو فرهنگ را وارد تحلیل های مارکسیستی می کند. فوران می گوید راهپیمایی محرم 1357 تمام اقشار و طبقات معترض را یکپارچه کرد و حکومت پهلوی را در سراشیبی سقوط قرار داد. البته انقلاب ایران، انقلاب صرفا مذهبی نبود. بلکه مفاهیم مذهبی حلقه اتصال ساختار به کارگزار بود

 5-الگوی نظری کتاب

از الگوی توسعه وابسته و نظریه نظام جهانی ایمانوئل والرشتاین استفاده کرده است که معتقد است نظام جهانی شامل سه دسته کشورهای مرکز، پیرامون و حاشیه می شود. کشورهای پیرامون مواد اولیه و بازارهای مصرف کشورهای مرکز یا نظام های سرمایه داری را تامین می کند.

 تعدادی از کشورهای توسعه نیافته جهان سومی هم ممکن است حول محور نظام جهانی سرمایه داری، رشد کنند و حتی تبدیل به کشورهای نیمه صنعتی شوند، اما این رشد باثبات و مستمر نخواهد بود. چرا که ادغام تدریجی این کشورها در اقتصاد جهانی، باعث نابودی صنایع بومی و شروع التهاب و اعتراض در میان نیروهای اجتماعی و در نتیجه،  کاهش مشروعیت حکومت و وقوع بحران و انقلاب در این کشورها خواهد شد.

 6-مفروضات کتاب

 اقتصاد همه کشورها وابسته به اقتصاد جهانی خواهد بود. هیچ کشوری از پیرامون به مرکز راه پیدا نمی کند اما  برخی کشورهای مرکز ممکن است به حاشیه سقوط کنند. مثلا ایران از اواخر دوره صفویه از مرکز به پیرامون سقوط کرد

 7-فرضیه های کتاب

 1-ریشه همه انقلاب ها و جنبش های اجتماعی ایران از از صفویه تا انقلاب اسلامی در توسعه وابسته و مقاومت در برابر اقتصاد جهانی و استبداد داخلی بوده  است.

 2- نظام سرمايه داري به دليل حفظ و تحكيم رابطه ه‍ژمونيك«مركز- پيرامون»، از رژيم هاي سركوبگرِ جهان سوم حمايت مي كند. بنابراين، اكثريتي كه از توسعه وابسته متضرر شده اند دست به اعتراض و شورش مي زنند. سياست سركوب هم سبب نوعي مقاومت و همبستگي اجتماعي ميان گروهها با فرهنگ ها و خرده فرهنگ هاي متفاوت مي شود، اين ائتلاف هم ساختار اجتماعي جديدي ايجاد مي كند كه منشا تحولات و دگرگوني هاي تازه مي شود.

8-یافته های کتاب

1- توسعه وابسته باعث شده است که اقتصاد ایران در آن بخش های رشد کند که تامین کننده نیاز بازارهای سرمایه داری بوده است. بنابراین، همیشه اقلیت متصل به حکومت در رفاه و اکثریتی در رنج و حرمان و نارضایتی بوده اند.

2- توسعه وابسته سبب پيدايي جنبش‌هاي اجتماعي دگرگون‌طلب و اتحادهاي مردم‌گرايانه شده است که در آن از همه افکار و اقشار و طبقات حضور داشته اند. یعنی مثل انقلاب در کشورهای سرمایه داری و کمونیستی نیست که فقط یک طبقه بورژوا یا پرولتاریا انقلاب نمی کند. بلکه همه طبقات درگیر هستند .

3- جنبش‌هاي اجتماعي ايران از مشروطه تا انقلاب اسلامي چند طبقه‌اي، شهري و تمام خلقی و دربرگيرنده اهداف عام و كلي بوده است بنابراين بعد از پيروزي به خاطر عدم تحقق اهداف عام، دچار پراكندگي و شكست شده است. یعنی بعد از پیروزی انقلاب هرگروهی به دنبال تحقق اهداف و آرمان خودش می رود و کشمکش های بی پایان شروع می شود.

4-تمام اعضاي ائتلافي كه انقلاب را رقم مي زنند، چون از فرهنگ و نگرش هاي متفاوتي برخوردارند، بعد از پيروزي جنبش، به اهداف خود نمي‌رسند و همين امر، سبب بروز اختلاف، سرخوردگی و نارضایتی  و زمينه‌اي براي نفوذ مجدد قدرت‌هاي خارجي و تحكيم سلطه پيشين نظام جهاني (سرمايه داري) مي شود.

 نظام جهاني همچنين در مقاطعي فرصت‌هايي را در اختيار جنبش‌هاي اجتماعي قرار داده وبه پيروزي آنان كمك كرده است. به عنوان مثال نوع رابطه دولت آمريكا با شاه و سیاست فضای باز سیاسی کارتر در آستانه انقلاب اسلامي به نوعي تأييد كننده نقش نظام جهاني در تحولات داخلي ايران است.  اما  هرجا  قدرت‌هاي خارجي منافع خود را درخطر ‌ديده اند اقدام به مداخله در جنبش‌ها و انحراف آنان كرده‌اند

9- نتیجه گیری

ایرانی ها در ساقط کردن حکومت ها با هم متحدند اما در ایجاد نظام جدید دچار تفرقه می شوند