میزگرد تخصصی "فرصت‌ها و تهدیدهای بخش بازرگانی خارجی طرح توسعه جاده ابریشم"  به همت موسسه مطالعات و پژوهش‌‌های بازرگانی و با همکاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی و معاونت پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک  مجمع تشخیص مصلحت نظام در محل موسسه برگزار شد. 
به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، دکتر بهزاد شاهنده، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، با اشاره به تاریخچه جاده ابریشم و اقدامات سال‌های اخیر چین در این زمینه گفت: جاده ابریشم از 200 سال قبل از میلاد مسیح تا قرن 15 میلادی وجود داشته است. پروژه "کمربند اقتصادی جاده ابریشم" یا " راه ابریشم آبی قرن 21" درسال 2013 مطرح شد که استراتژی توسعه چین با دنیای پیرامون است. تاکنون 60 کشور جذب این طرح شده‌اند که حدود 60 درصد تولید ناخالص جهانی را تشکیل می‌دهند.کشورهایی که در مسیر جاده ابریشم جدید هستند به طور عمده همان کشورهای قدیمی‌ می‌باشند. برای حمایت مالی از این طرح یک نهاد مالی به‌نام " بانک سرمایه‌گذاری زیر ساخت‌های آسیایی" که از لحاظ مالی بر پروژه‌ها نظارت می‌کند، ایجاد شده‌است. این بانک در سال 2015 با سرمایه 160 میلیارد دلار تشکیل شد، مقرر شد 100 میلیارد دلار آن در این سال تامین مالی گردد که 74 درصد آن از کشورهای خارجی تامین شده است.
وی با اشاره به اینکه 26 درصد سهام این بانک متعلق به چین است و این کشور بزرگترین سهامدار این بانک است. نخستین طرحی که در راستای" یک کمربند یک جاده" انجام شده و بسیار موفق  عمل کرد پروژه نیروگاه"کاروت" پاکستان بود.

در ادامه این میزگرد دکتر محسن شریعتی‌نیا، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به زنجیره جهانی ارزش تصریح کرد: توسعه چین در دو مرحله برنامه‌ریزی شد. در مرحله نخست بین سال‌های 1980 تا 2008 میلادی بود که چین خود را به "زنجیره جهانی ارزش" متصل کرد و در مرحله دوم که از سال 2008 آغاز شده است، چین بدنبال ارتقای جایگاه خود در زنجیره جهانی ارزش می باشد. 
وی ادامه داد: کشورها تلاش می‌کنند از نقطه کف زنجیره (منحنی لبخند) که همان تولید است، به دو طرف این منحنی حرکت کنند. چون حرکت از نقطه کف به دو طرف این منحنی ارزش افزوده بیشتری بدست می‌آورند. نماد این زنجیره موقعیت مسلط کالاهای واسطه‌ای در تجارت جهانی است. با توجه به اینکه چین دوسوم تجارت جهانی را به‌خود اختصاص داده است در کانون تولید این نوع کالاها می‌باشد. چین، برای اینکه در کانون تولید کالاها قرار گیرد و در سطح بالای منحنی لبخند باشد چند سند منتشر کرده است، سند اول که درسال 2012 میلادی تدوین شد بر افزایش مزیت رقابتی چین، کاهش مصرف انرژی و آلودگی زیست محیطی، ارتقاء استانداردهای کیفی و ایمنی کالاهای صادراتی و تمرکز بر برند‌سازی توجه داشت.
سند دوم در سال 2015 تدوین گردید که مربوط به سیاست صنعتی این کشور است و بر ارتقاء جامع و کامل صنعت تا افق 2025، افزایش بهره‌وری و ایفای نقش در قسمت بالاتر زنجیره ارزش تاکید دارد. کشور چین 10 صنعت کلیدی که همه "صنایع با فن آوری بالا هستند" را بعنوان صنایع اولویت‌دار انتخاب کرده  و سیاست صنعتی خود را بر مبنای آن جلو خواهد برد. همچنین سندی که شامل سیاست چین در قبال جهان عرب است،تدوین نموده است. این سند شامل الگوی همکاری با جهان عرب و موسوم به الگوی 3+2+1  است که منظور از 1: انرژی ،2: ایجاد زیر ساخت‌ها و تسهیل تجاری (بعنوان دوبال برای همکاری) و :3 صنایع با فن‌آوری بالا در حوزه انرژی هسته‌ای، هوا فضا و انرژی‌های نو می‌باشد. چون ایران به لحاظ نفت‌خیز بودن به جهان عرب نزدیک است، لذا به تعیین جایگاه ایران در این سند کمک می‌کند.
هدف از تدوین سند سوم یا همان کمربند جاده ابریشم، تسهیل اجرایی شدن دو سند یاد شده می‌باشد، در این سند چند مسیر ، خشکی و دریایی تعریف شده است و تا بحال مسیر پاکستان به خوبی در حال پیشرفت است. این مسیر باید سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا و هم چنین دو طرف "اوراسیا" را  نیز بهم متصل نماید. 
مهم‌ترین هدف چین در زنجیره ارزش اتصال به اتحادیه اروپا  می‌باشد. هدف از تدوین این سند اتصال کشورها از طریق هماهنگی در سیاست‌گذاری، تسهیل پیوندها و ارتباطات، آزادسازی تجاری، همگرایی مالی و پیوند زدن مردم در مسیر جاده به همدیگر است.
از جمله اقدامات اجرایی شدن این سند بین المللی کردن "یوان"،  ایجاد بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت های آسیایی که تاکنون 75 کشور عضو هستند و امضای تفاهم‌نامه30 کشور از جمله ایران با صندوق سرمایه‌گذاری به ارزش 40 میلیارد دلار می‌باشد.لازم به ذکر است بیشتر سرمایه‌گذاری در بخش انرژی بوده است. در جاده ابریشم "دریایی" هدف از بنادر ایجاد شده کمک به نیروی دریایی چین می‌باشد. 
عضو هیئت علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: در زنجیره ارزش تولید، چین به دنبال انتقال صنایع آلوده کننده به کشورهایی مثل ایران، اندونزی و قزاقستان است و از سوی دیگر یک بازار وارداتی را هم در اختیار این کشورها می گذارد اما هنوز موضع ایران دراین خصوص مشخص نیست. هدف ایران اتصال به زنجیره ارزش تولید می‌باشد درحال حاضر این اتصال از طریق مونتاژ خودروهای چینی توسط شرکت‌های خودروساز داخلی صورت گرفته است. علاوه بر این همکاری ایران با چین در مسیر جاده ابریشم در حال پیشرفت است. راه آهن تهران- اصفهان و تهران- مشهد که در مسیر جاده ابریشم هستند به تسهیل ارتباطات و پیوندها، در این زمینه کمک می‌کنند. بعلاوه امضای تفاهم نامه گمرکی بین ایران و چین سبب تسهیل ورود کالاها در بازارهای منطقه می‌شود.علی رغم سهم 24 درصدی تجارت ایران با چین، در حوزه تسهیل تجارت آزاد و سرمایه‌گذاری و همکاری‌های صنعتی، از این پتانسیل استفاده لازم نشده است.
دکتر بهرام امیر احمدیان، پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی در ادامه این میزگرد، تنوع اقتصادی، ثبات سیاسی و توسعه نظم جهانی چند قطبی را از مهمترین اهداف کشور چین دانست و اظهار کرد: از منظر اقتصادی چین درتلاش است که مسیرهای جدید تجاری، بازارها و منابع انرژی را توسعه دهد. از لحاظ سیاسی نیز ثبات استان‌های غربی پکن و همسایه‌های دردسر ساز مثل پاکستان و افغانستان را فراهم آورد. بسیاری از کشورهایی که در مسیر جاده ابریشم قرار دارند وابسته به سرمایه‌گذاری چین هستند. استانداردهای راه‌آهن چین با کشورهای آسیای مرکزی و روسیه و اروپا هماهنگ نیست و این مساله برای جابجایی کالاها هزینه زیادی را ایجاد می‌کند، لذا باید در این زمینه سرمایه‌گذاری صورت گیرد. 
در خاتمه دکتر حسین ملائک، معاون پژوهشهای سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، به بیان دغدغه های موجود در خصوص طرح جاده ابریشم پرداخت و اشاره کردند که دو تعریف ازاین طرح داریم 1) پروژه اقتصادی 2) پروژه سیاسی- امنیتی. موضوع مهم این است که ایران کدام را انتخاب می‌کند. موضوع دوم این‌که در سطح کارشناسان و مدیران و معاونین و مجلس یک ایده و نگرش مشخص و چارچوب دار نداریم، بنابراین چین می‌تواند ما را تحت مدیریت خود قرار دهد. مهمترین موضوع این‌که در مورد توسعه اقتصادی و سیاسی در داخل کشور هنوز مدل خاص توسعه‌ای نداریم. ایشان بر تدوین طرح توسعه اقتصادی و سیاسی در کشور و داشتن برنامه‌ریزی مدون برای استفاده از مزایای طرح" جاده ابریشم" در جهت منافع ملی تاکید کردند و این‌که توانمندی‌های خود را به‌طور واقعی ارزیابی و بر اساس آن برنامه ریزی کنیم.