شناسایی علل عدم حضور ایران در زنجیره ارزش جهانی خودرو و راهکارهایی برای همپیوندی
با توجه به عدم موفقیت صنعت خودروی کشور در بهرهگیری از فرصتهای حضور سرمایهگذاران خارجی برای الحاق به زنجیره ارزش جهانی خودرو و ارتقای کیفیت محصولات تولیدی، میزگرد «عدم همپیوندی صنعت خودروی ایران در زنجیره ارزش جهانی: علتها و راهکارهای اساسی» با حضور خبرگان این حوزه، توسط گروه پژوهشهای صنعت و معدن در موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی برگزار شد. در این میزگرد تحولات صنعت خودروسازی در ایران و جهان، تجربیات همکاری شرکتهای خودروساز ایرانی با شرکای خارجی، چرایی عدم موفقیت در بازارهای جهانی و در نهایت ارائه راهکارهای اساسی برای رفع این مشکلات مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، در ابتدای جلسه، دکتر علی دینی ، عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی به تشریح اهداف میزگرد و تبیین شرایط فعلی تولید خودرو در کشور پرداخت و به افزایش کمّی تولید خودرو در کشور، ضعف صادرات محصولات تولیدی و توجه ناکافی به تحولات فناورانه در بازارهای بینالمللی شامل تولید خودروهای هیبریدی، دوستدار محیط زیست و هوشمند اشاره کرد.
وی وجود انحصار در تولید، تعرفه بالا، نبود مزیت نسبی از ابتدای شکلگیری صنعت خودرو در کشور و دولتی بودن خودروسازیهای بزرگ را از عمدهترین عوامل موثر بر ناکارایی صنعت خودرو عنوان کرد.
در ادامه جلسه، مهندس سعید مدنی، مدیرعامل اسبق شرکت خودروسازی سایپا ضمن تبیین جایگاه مهم اقتصادی و اجتماعی این صنعت، عمده مشکلات فعلی صنعت خودروی کشور را ناشی از عوامل پیرامونی صنعت و در حوزه زیرساختهای اقتصادی دانست و بر همکاری با خودروسازان بزرگ جهانی تاکید کرد.
وی، ثبات اقتصادی و واقعی کردن نرخ ارز را در جهت صادراتی شدن صنعت خودروی ایران مهم ارزیابی کرد و گفت: خصولتی بودن صنعت خودروی کشور و عدم بهرهمندی این صنعت از مزایای دولتی و یا خصوصی بودن سبب شده است که این صنعت نه از مضرات و نه از فواید آن استفاده کند.
مدنی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش سازمان برنامه و بودجه کشور در تخصیص بودجه بر اساس مباحث آمایش سرزمینی و نقش آن در ساماندهی و عدم پراکندگی سایتهای خودروسازی در کشور تاکید کرد.
مهندس بیوک علیمرادلو –کارشناس خبره صنعت خودرو و مدیرعامل اسبق شرکت مهرکام پارس- نیز به نبود زیرساختهای توسعه صنعت علیالخصوص در خودروسازی و مونتاژی بودن آن اشاره و با تبیین جایگاه خودروسازان بزرگ جهان، گفت:80 درصد بازار خودروی جهان در اختیار 17 شرکت بزرگ خودروسازی است و موفقیت در این صنعت مستلزم همکاری با آنها است.
وی نیز صادرات را بسیار با اهمیت قلمداد کرد و اظهار داشت: با توجه به اشباع بودن بازارهای سنتی، حضور در بازارهای جهانی برای تازهواردان، مستلزم فعالیت در بازارهای در حال ظهور است.
علیمرادلو با اشاره به تجربه مشارکتهای بینالمللی پیشین در صنعت خودرو، دخالتهای نادرست دولتی در مسیر قراردادهای همکاری را به عنوان یکی از عوامل انحراف از اهداف تعیین شده برشمرد و تبدیل قرارداد تولید L90 از تولید پلتفرم مشترک به تولید خودرو تحت لیسانس رنو را به عنوان مصداق این موضوع معرفی کرد.
وی همچنین نبود استراتژی مشخص برای توسعه صنعت علیالخصوص صنعت خودرو، عدم ثبات مدیریت شرکتهای خودروساز به علت مداخلات دولتی و ضعف برنامههای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی خبره و متخصص را از علل عقبماندگی این صنعت دانست و بر راهکار برونرفت از وضعیت فعلی صنعت خودرو و توجه به سودآوری که لازمه سودآور شدن، صادرات و حضور در بازارهای جهانی از طریق مشارکت با شرکتهای بزرگ بینالمللی است، تاکید کرد.
دکتر امیرحسن کاکایی ، عضو هیات علمی دنشگاه علم و صنعت ایران در ادامه این میزگرد نبود فلسفه و فرهنگ توسعه در کشور را به عنوان یکی از مشکلات اصلی عدم همپیوندی در زنجیره ارزش جهانی خودرو عنوان و ضمن تبیین نقش دولتها در ایجاد و توسعه فناوری در صنایع مختلف به تجربیات کشورهای پیشرفته از جمله ایالات متحده امریکا در خصوص حمایت مستقیم دولت از توسعه فناوری در شرکتهای خصوصی و اعطای گرنتهای پژوهشی به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی با هدف حمایت غیرمستقیم از نوآوری در شرکتهای خودروساز اشاره کرد و گفت: مشکل میزان مداخله دولت نبوده بلکه کیفیت این مداخله است.
در پایان میزگرد، علی دینی به جمعبندی سخنان ارائه شده پرداخت و حکمرانی خوب توام با مشارکت با خودروسازان بزرگ جهان، عقلانیت در مجموعه تصمیمگیری کشور و اتخاذ استراتژی صنعت خودرو، حرکت به سوی استفاده از فناوریهای پیشرفته و توسعه صادرات را از راهکارهای ضروری برای حضور خودروسازان کشور در زنجیره ارزش خودروی جهانی دانست.