برگزاری سومین جلسه کارگروه تخصصی مدیریت زیست بوم نوآوری و حمایت از بنگاههای دانش بنیان و نوآفرین
سومین جلسه کارگروه تخصصی مدیریت زیست بوم نوآوری و حمایت از بنگاههای دانش بنیان و نوآفرین با هدف ارتقای کیفی محتوای اولین کنفرانس پیشرفتهای اخیر و روندهای آینده در صنعت خودرو در موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی در ابتدای جلسه جناب آقای مهندس یوسفی نماینده صندوق نوآوری و شکوفایی به معرفی خدمات این صندوق به شرکتهای دانش بنیان و عملکرد صندوق در ارائه خدمات به برنامه های ساخت داخل در صنعت خودرو پرداخت.
وی با بیان اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی در قالب پرداخت تسهیلات، ضمانتنامه، سرمایهگذاری و توانمندسازی به شرکتهای دانش بنیان خدمات ارایه میدهد گفت: انعقاد 5480 میلیارد تومان قرارداد و اعطای تسهیلات به میزان 4511 میلیارد تومان از آذر ماه 1397 تا پایان مهر 1399 (بیش از 5.6 برابر عملکرد ادوار گذشته صندوق) با همکاری 12 بانک و انعقاد 594 میلیارد تومان قرارداد تسهیلات با 27 صندوق پژوهش و فناوری نمونهای از این کمکها میباشد.
وی اظهار کرد: ارائه تسهیلات فروش اقساطی (لیزینگ/ استصناع) با هدف توسعه بازار محصولات دانش بنیان از طریق تامین خریدار یکی دیگر ازخدماتی است که از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی انجام میگیرد مشروط به اینکه اصالت معامله و عدم افزایش قیمت صوری محصول احراز شود. ارائه این تسهیلات به خریداران دولتی مشروط به ارائه تضمین بانکی یا وثایق محکم سهلالبیع است.
وی ابزار دیگر صندوق نوآوری و شکوفایی برای توسعه بازار محصولات دانش بنیان را از طریق تامین خریدار، تسهیلات فروش اقساطی (لیزینگ بانکی) عنوان کرد و افزود: در واقع این ابزار برای رفع مشکل تامین وثیقه از سوی خودروسازان جهت دریافت تسهیلات در قالب صندوق لیزینگ است که در شبکه بانکی ایجاد شده است و خودروسازان میتوانند با توجه به گردش مالی خود، مشکل تامین وثیقه را حل کنند.
یوسفی تاسیس صندوقهای تامین مالی در قالب مشارکت با نهادهای مالی و سرمایه گذاری در تاسیس صندوق سرمایه گذاری جسورانه بورسی؛ مشارکت در تاسیس صندوق سرمایه گذاری خصوصی بورسی؛ مشارکت در تاسیس صندوق پژوهش و فناوری و مشارکت در پروژههای راهبردی را از دیگر ابزارهای مالی-حمایتی قابل ارائه از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی ذکر کرد.
وی با اشاره به تشکیل صندوق تخصصی پژوهش و فناوری در حوزه خودرو افزود: صندوق نوآوری و شکوفایی در دو حالت در تشکیل این صندوقها حضور خواهد داشت. در حالت اول، در بدو تاسیس بهعنوان سهامدار حضور خواهد داشت که این شیوه ارجحیت کمی دارد زیرا در این صورت به دلیل حضور صندوق در لیست موسسان، امکان حضور در قراردادهای سرمایه گذاری میسر نخواهد بود. در حالت دوم، صندوق در تامین مالی تا سطح 34 درصد یا انجام سرمایهگذاریهای خطرپذیر در صندوقهای پژوهش و فناوری تخصصی خودرو مشارکت خواهد داشت.
نماینده صندوق نوآوری و شکوفایی از طراحی و حمایت از ساخت محصولات دانش بنیان جدید دارای بهره بردار (ساخت بار اول) خبر داد و گفت: چنانچه یک شرکت دانشبنیان قراردادی با یک بهرهبردار (کارفرما) به منظور ساخت «محصول فناورانه با قابلیت دانشبنیان شدن» منعقد کند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری محصول جدید را از نظر فنی ارزیابی و در صورت تأیید، صندوق نوآوری و شکوفائی نیز قرارداد مذکور را تامین مالی میکند. عمده قراردادهای مورد استفاده در این حمایت، تسهیلات سفارش ساخت (استصناع) با نرخ 9 درصد از اولویت است.
وی تصریح کرد: صندوق نوآوری و شکوفایی در صورت همکاری شرکتهای دانش بنیان و خودروسازان و طی فرایند اعلام نیاز پژوهشی، ارزیابی RFP، شناسایی افراد توانمند جهت انجام کار و فرایند حقوقی مالکیت فکری در زمینه هزینه تحقیق و توسعه تا سقف 300 میلیون تومان و به صورت بلاعوض به شرکت دانش بنیان کمک مالی میکند.
وی گفت: در صورت ورود شرکت شتاب دهنده به این پروسه این تامین مالی تا 3 و حداکثر 5 بار قابل انجام است. اجرای طرح تحقیقاتی صرفا از طریق برونسپاری و استفاده از ظرفیت زیرساختهای آزمایشگاهی کشور بوده و عمدتا شامل هزینههای نیروی انسانی، مواد اولیه و اقلام مصرفی و برونسپاری خدمات میباشد.
یوسفی ادامه داد: از آنجا که خدمات مالی صندوق به تفکیک صنایع طبقه بندی نشده است، آمار تسهیلات مصوب و پرداختی به خودروسازان شامل معرفی از سوی شرکتهای مگا موتور، سازه گستر، ساپکو و همچنین شرکتهایی که در رویداد مهر 1398 حضور داشته اند، حدود 368 میلیارد تومان مصوب شده که بخشی پرداخت شده و بخش دیگر در حال انجام است. ولی عدد تسهیلات بیش از این مقدار و چیزی حدود 505 میلیارد تومان در قالب تسهیلات خرید و تضمین خرید است.
در ادامه این جلسه جناب آقای صالحی نماینده شرکت سرمایهگذاری و توسعه صنایع لاستیک به نمایندگی از شرکتهای دانش بنیان فعال در صنعت خودرو شفاف نبودن نیاز خودروسازان برای شرکتهای دانش بنیان و دسترسی دشوار شرکتهای دانش بنیان به خودروسازان (برای آن گروه از سازندگانی که در لیست همکاران شرکتهای خودروساز وجود ندارند، ارتباط با مدیران شرکتهای خودروساز دشوار است) را به عنوان اصلی ترین مشکلات فعلی شرکتهای دانش بنیان در اکوسیستم نوآوری وطرح و بیان کرد: پیچیده بودن فرآیند دانش بنیان شدن و بوروکراسی فراوان این فرآیند؛ نبود مکانیزمی برای تفکیک شرکتهای دانش بنیان واقعی (آنهایی که توانایی تولید محصول را دارند) با شرکتهای دانش بنیان غیرواقعی (آنهایی که در تولید محصول موفق نبوده و مدعی تولید هستند) از جمله مشکلات همکاری شرکتهای دانش بنیان با صنعت خودرو کشور است.
وی ادامه داد: کم توجهی به موضوعاتی نظیر تجاریسازی و تولید در صرفه مقیاس برای ارزیابی دانش بنیان بودن شرکتها و تمرکز بالا بر شاخصهای دانشی با کمترین توجه به امکانات و توان پشتیبانی تبدیل ایده به محصول؛ نبود اعتماد به محصولات دانش بنیان داخلی؛ بوروکراسی بالای فرآیند اخذ تسهیلات از صندوق نوآوری و شکوفایی و سلیقه ای عمل کردن معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور در دانش بنیان شدن محصول یا شرکت؛ از دیگر مشکلات اکوسیستم نوآوری در کشور و صنعت خودرو است.
وی اخذ تاییدیه از خودروسازان برای تولید یک محصول دانش بنیان را یکی از شرطهای جدید دانش بنیان بودن در حوزه خودرو عنوان کرد و بیان داشت این موضوع به تشدید بوروکراسی و پیچیدگی فعالیت شرکتهای دانش بنیان در صنعت خودرو منجر شده است.
جناب آقای صفوی نماینده شرکت تجارت الکترونیک عرش گستر از دیگر نمایندگان شرکتهای دانش بنیان فعال در صنعت خودرو بیان داشت: نبود زیرساختهای مورد نیاز برای انجام آزمونهای مختلف نظیر آزمون تصادف، کمبود آزمایشگاههای تخصصی و امثالهم و بالا بودن هزینههای مربوطه برای شرکتهای دانش بنیان که عمدتا کوچک هستند از دیگر مشکلات این صنعت است. صفوی بر لزوم سرمایهگذاری خودروسازان در حوزههای فناورانه به دلیل بالا بودن هزینه تحقیق و توسعه در صنعت خودرو تاکید کرد و افزود: ریسک بالای تداوم و استمرار شرکتهای دانش بنیان در دوران پساتحریم بواسطه تمایل خودروسازان به خرید از تامین کنندگان خارجی و نتیجتا هدررفت سرمایه گذاریهای انجام شده فعلی؛ عدم امکان ارتباط شرکتهای خصوصی متوسط با خودروسازان بهصورت مستقیم و ارتباطگیری از طریق واسطه ها از دیگر مشکلات این اکوسیستم در کشور است.
در ادامه جلسه، کارشناسان و خبرگان حاضر در جلسه به بیان نظرات، چالشها و راهکارهای پیشنهادی خود در مسیر توسعه شبکه اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو پرداختند و بر فقدان نهادی برای مدیریت و تقبل ریسک کل محصول خودرو، قطعات منفصله و مجموعه های خودرویی تولید شده در این صنعت در اکوسیستم نوآوری تاکید و بر استفاده از تجارب جهانی خرید از مجموعهسازان بزرگ (Tier1) بجای سازندگان کوچک و متوسط در راستای مدیریت و کاهش ریسک اشاره کردند.
در پایان جلسه، بر لزوم ایجاد زیرساختهای مورد نیاز برای تست و آزمون و راه اندازی آزمایشگاههای تخصصی و تامین تجهیزات مورد نیاز در فرآیند تحقیق و توسعه در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو از سوی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران؛ تعریف نقشی برای شرکتهای بیمه در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو و استفاده از ظرفیت آنها در راستای کاهش هزینه های شکست شرکتهای دانش بنیان که عمدتا کوچک و متوسط بوده و بنیه مالی ضعیفی دارند؛ افزایش نهادهای بروکری برای شناسایی نیاز دقیق خودروسازان و قطعه سازان، یافتن شرکتهای دانش بنیان دارای توان لازم برای تامین نیازهای فناورانه این صنعت و اتصال این بازیگران به یکدیگر و تببین نقش دقیق سازمان ملی استاندارد برای بهبود اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو تاکید شد.