چهارمین جلسه کارگروه مدیریت زیست بوم (اکوسیستم) نوآوری و حمایت از بنگاه‏های دانش‏ بنیان و نوآفرین باهدف ارتقای کیفی محتوای اولین کنفرانس «پیشرفت‏های اخیر و روندهای آینده در صنعت خودرو» در موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در ابتدای جلسه جناب آقای متقیان مدیرعامل محترم شرکت بومرنگ به تشریح «نقش نهادهای بروکر در زیست‌بوم نوآوری صنعت خودرو» پرداخت و گفت: تامین‏ کنندگان و تسهیل‌کنندگان خلق دانش؛ خلق‌کنندگان دانش؛ واسطه‌ها (بروکرها) و استفاده‌کنندگان/ نفع برندگان، چهار بازیگران اصلی زیست بوم نوآوری بشمار می‏روند.

وی، دولت، سرمایه‏ گذاران خطرپذیر، شتاب‏ دهنده‏ ها، پارک‏های علم و فناوری و … که به ایجاد زیرساخت‏های خلق دانش کمک می‏کنند را به عنوان تامین‏ کنندگان و تسهیل‌کنندگان خلق دانش معرفی کرد و افزود: دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی دولتی و خصوصی، شرکت‏های فناور، مراکز تحقیق و توسعه، خلق‏ کنندگان دانش در صنایع هستند که به آنها کم توجهی شده است.

متقیان اظهار کرد: مشاوران، شوراهای سیاست‌گذاری، نهادهای پیونددهنده، دولت و … که با شناسایی نیازها و توانمندی‏های اکوسیستم به ایجاد ارتباط میان اجزای اکوسیستم می‏پردازند، بروکرهای تسهیل‏کننده روابط هستند و استفاده‌کنندگان/ نفع برندگان مانند دولت، صنعت، جامعه علمی و عموم مردم می‏باشند.

متقیان در ادامه  به این موضوع اشاره داشت: اکوسیستمی موفق خواهد بود که در آن، تمام بازیگران بستری برای ارائه نتایج و دستاوردهای بهتر به استفاده کنندگان را مطابق با خواست و نظر نفع برندگان فراهم کرده و تولید دانش نمایند.

مدیرعامل شرکت بومرنگ، بازیگران اصلی در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو را خودروسازان و قطعه ‏سازان ذکر کرد و دولت و صندوق نوآوری و شکوفایی را به عنوان تامین‏کنندگان و تسهیل‌کنندگان خلق دانش در این اکوسیستم برشمرد و اظهار کرد: واسطه‌ها (بروکرها یا میانجی‌ها) نهادها یا سازمان‌هایی هستند که بین دو یا چند بازیگر نظام نوآوری فعالیت می‌کنند و موجب تسهیل‏گری  و سرعت بخشیدن به فرایند نوآوری می‌شوند.

وی ماموریت کلان واسطه‌گران را ترمیم شکاف‌های چهارگانه اطلاعاتی، دسترسی، انتقال و تبدیل‌کننده در نظام‌ نوآوری معرفی نموده و عنوان کرد: فرآیند نوآوری در گذشته وابسته به منابع فکری درون سازمانی و تلاش برای توسعه و تجاری‏ سازی آنها در درون سازمان بود، اما امروزه پارادیم نوآوری باز، شرکت‏ها را دعوت می‏کند در کسب و کار خود از ایده‏ ها و فناوری‏های بیرونی بهره برده و به دیگر شرکت‏ها نیز اجازه دهند از ایده‏ های نوآورانه آنها بهره ‏مند شوند.

مدیرعامل شرکت بومرنگ تصریح کرد: در نوآوری باز، سازمان‏ها محیط را برای فناوری و دانش کاوش نموده و صرفا به تحقیق و توسعه داخلی خود وابسته نیستند. در حال حاضر در کشور، وزارت دفاع موضوع نوآوری باز را مورد توجه قرارداده و از آن بهره می‏ جوید. شرکت بومرنگ نیز از مدل نوآوری‏ باز در اکوسیستم صنعت خودرو استفاده می‏کند.

وی، برگزاری رویداد بهم‌رسانی خودروسازان با شرکت‌های دانش‌بنیان با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی به منظور  شناسایی نیازها و توانمندی‏ها با حضور 100 شرکت دانش بنیان، خودروسازان و قطعه ‏سازان و انعقاد 136 تفاهم‌نامه به ارزش بیش از 2 هزار میلیارد تومان و نتیجتا، عقد 17 قرارداد به ارزش 450 میلیارد تومان از جمله اقدامات شرکت بومرنگ در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو برشمرد.

متقیان عمده‌ترین اشکالات رویداد برگزار شده را حضور حجم زیادی از افراد غیرمرتبط با این مسائل در رویداد؛ عدم طبقه‌بندی و اولویت‌بندی نیازهای داخلی‌سازی صنعت خودرو؛ عدم پایش دقیق شرکت‌های دانش‌بنیان حاضر در رویدارد به منظور شناسایی شرکت‌های دارای توان فنی و تولیدی؛ عدم همخوانی میان خواست خودروسازان با توان تولیدی خلق‌کنندگان دانش؛ نبود دید بلند مدت در خودروسازان و الزام به تولید سریع قطعات مورد نیاز و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند در حوزه دانشی و فاقد توان تولید انبوه معرفی کرد.

در ادامه جلسه، کارشناسان و خبرگان به بیان نظرات، چالش‌ها و راهکارهای پیشنهادی خود در مسیر توسعه شبکه اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو پرداختند و از جمله دلایل تبدیل 136 تفاهم‏نامه به 17 قرارداد فناورانه در صنعت خودرو را عدم شناخت کافی خودروسازان از توانمندی‏های علمی و توانمندی‏های تولید شرکت‏های دانش بنیان ذکر کردند که بر ریسک همکاری اثرگذار بوده است. بالا بودن ریسک واگذاری یک بخش از خط تولید به شرکت‏های نوپا در زنجیره تولید و نبود توان تولید انبوه در شرکت‏های دانش‏ بنیان و نوپا که عمدتا شرکت‏های کوچکی هستند و توان تولید انبوه ندارند را از دیگر علل توفیق پایین در تبدیل تفاهم‌نامه به قرارداد عنوان کردند.

همچنین کارشناسان با اشاره به تعدد نیازهای داخلی ‏سازی در صنعت خودرو، بر بررسی مسائل اصلی صنعت خودرو در 3 تا 4 مسئله شناسایی شده و شکست مسئله از طریق شناخت توانمندی‏ها و ارتباط میان خودروساز، قطعه‏ ساز و شرکت دانش ‏بنیان و همچنین تامین‏کنندگان و تسهیل‌کنندگان خلق دانش تاکید کردند.

حاضران جلسه اجبار سازندگان به دانش‏بنیان شدن را یکی از مشکلاتی که در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو در حال وقوع است ذکر کردند و گفتند: اتصال شرکت‏های دانش ‏بنیان به سازندگان با رعایت حقوق طرفین می‏تواند بسیاری از مشکلات فعلی را مرتفع نماید.

در این جلسه یکی از حلقه‏ های مفقوده در اکوسیستم نوآوری صنعت خودرو را، نبود/ کمبود نهادهای پوشش ‏دهنده ریسک عنوان کردند و بر طراحی ساختاری که ریسک ‏پذیری شرکت دانش ‏بنیانی که توان تحقیقاتی و تولید نمونه دارند و قطعه‏ سازی که توان تولید انبوه دارند متناسب با سودبری آنها تاکید کردند. 

حاضران در این کارگروه عدم توانمندی تولید در شرکت‏های دانش‏بنیان برای تولید انبوه محصولات؛ کمبود نهادهای بروکر برای شناسایی شرکت‏‎های دانش‏بنیان فعال در سایر صنایع که امکان خدمت‏رسانی به صنعت خودرو را دارند و اتصال آنها به خودروسازان و قطعه ‏سازان؛عدم متولی برای پذیرش ریسک سرمایه‏گذاری و تولید در اکوسیستم نوآوری خودرو و فقدان مدل جامع همکاری میان اجزای اکوسیستم؛ عدم ایفای مطلوب نقش‏ها توسط بازیگران اکوسیسستم نوآوری صنعت خودرو و نبود نهادهای خالق و تسهیل‏گر دانش در اکوسیستم نوآوری در صنعت خودرو را از مهم‏ترین چالش‏های توسعه اکوسیستم نوآوری صنعت خودر‌و عنوان کردند.

در خاتمه تقویت حلقه تحقیق و توسعه در زنجیره ارزش خودرو را نیازمند انتخاب حداکثر 10 مسئله اصلی صنعت در تعامل میان خودروسازان و قطعه‏سازان و تعریف آنها به‏عنوان پروژه‏های ملی صنعت خودرو و شکست مسئله به زبان دانشگاهی (RFP)؛ شناسایی شرکت‏های دانش‏بنیانی که بالفعل از توانایی لازم برای حل مسئله برخوردارند (مدل نوآوری باز)؛ بهم‏رسانی شرکت‏های دانش‏بنیان به قطعه‏سازان برای تولید انبوه (در صورت نبود توان تولید در آن شرکت) و یا اتصال به شرکت‏های خودروساز (در صورت وجود تیراژ تولید) و تمرکز حمایت‏های دولت از جمله معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، صندوق نوآوری و شکوفایی به این پروژه‏ ها و انجام اقدامات لازم برای تسهیل تولید و حصول نتیجه ذکر کردند. همچنین کارشناسان بر  تقویت حلقه تحقیق و توسعه در زنجیره ارزش خودرو از طریق توسعه و نقش ‏آفرینی بیشتر تسهیل‏گران دانش، حضور و حمایت همه جانبه دولت، ورود صندوق‏های خطرپذیر جهت پذیرش ریسک همکاری و ورود بخش خصوصی برای حصول نتیجه در بلند مدت را ضروری دانستند.

افزایش تعداد نهادهای بروکری برای شناسایی نیاز دقیق خودروسازان و قطعه ‏سازان، یافتن شرکت‏های دانش ‏بنیان دارای توان لازم برای تامین نیازهای فناورانه این صنعت و اتصال این بازیگران به یکدیگر و طراحی مدلی جامع از همکاری بازیگران اکوسیستم، نقش‏ها، شیوه تعامل و تسهیم ریسک میان بازیگران از دیگر موارد مورد اشاره بود.