در پی انتشار کتاب الگوهای توسعه کسب و کار در صنایع لوازم خانگی و شوینده ایران که حاصل پژوهش انجام شده  توسط پژوهشگران موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی  بوده است،‌ نشست تخصصی در قالب وبینار به منظور طرح نتایج این تحقیق با حضور صاحب نظران در تاریخ 29 دی ماه در موسسه برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در وبینار تخصصی "الگوهای کسب و کار در صنایع شوینده کشور: فرصت‌ها و تهدیدها" بر شناسایی فضای کسب و کار ایران در صنایع شوینده، دلایل توفیق بنگاه‌های موفق، شناسایی الگوی توسعه بومی بنگاه‌های ایرانی در این صنعت، ارزیابی فاصله بنگاه‌های فعال ایرانی در صنعت شوینده با بنگاه‌های پیشرو و تدوین مدلی برای ارزیابی توانمندی‌های درونی بنگاه‌های فعال و موفق در فضای کسب و کار ایران تاکید شد.

مسعود کمالی اردکانی عضو هیات علمی موسسه مطالعات وپژوهش های بازرگانی در ابتدای وبینار اشاره کرد: در بررسی دلایل عدم رونق کسب و کار بنگاه‌های اقتصادی تولیدکنندگان مواد شوینده در ایران ۷۰ شاخص مورد بررسی قرار گرفت که در ۲۰ شاخص بنگاه‌های ایرانی فاصله بسیار زیادی با استاندارهای مرسوم جهانی دارند و در بقیه موارد نیز بطور متوسط فقط حدود 40درصد استاندارهای جهانی در توسعه مدیریت بنگاه رعایت می‌شود.

وی اصلاح ساختارهای مدیریتی در بین تولیدکنندگان مواد شوینده را عامل موفقیت برخی از شرکت‌های تولیدکننده مواد شوینده دانست و بر ضرورت شناسایی الگوهای توسعه تولید کنندگان مواد شوینده در ایران تاکید کرد.

همچنین در این وبینار حمزه شهیدی عضو هیات مدیره انجمن صنایع شوینده بهداشتی و آرایشی ایران تاکید کرد: در کشور ما هیچ اطلاعاتی برای آغاز کار تولیدی در بخش‌های مختلف اقتصادی وجود ندارد و در یک مقطع زمانی با افزایش تولید کنندگان از آن طرف مجبور به بستن کارخانه های تولیدی خود می شویم.

وی، کم بودن بهره‌وری، عدم تفویض اختیار مدیران به زیرمجموعه خود در بنگاه های تجاری، کمبود منابع مالی و عدم توجه به صادرات ساختاری و پایدار را از مهمترین چالش‌های فرا روی تولید کنندگان مواد شوینده ایرانی ذکر کرد.

این عضو هیات مدیره انجمن صنایع شوینده ایران بیان کرد: عدم تمایل به برند سازی در بین تولید کنندگان و عدم برنامه ریزی مناسب برای آموزش کارکنان به منظور استفاده از فناوری های جدید برای تولید، نبود تحقیق و توسعه، عدم وجود نظام یا سیستم مناسب از دیگر مشکلات صنعت شوینده در ایران است.

وی بر ضرورت ساماندهی نظام توزیع و توزیع محصولات شوینده با استفاده از تجربه و تخصص شرکتهای توزیع کننده محصول تاکید کرد و گفت: در ایران تولید کنندگان شوینده درصدد هستند که همواره توزیع محصولات را خودشان انجام دهند و به جای تسهیل فروش مشکلات دیگری را برای تولیدکنندگان به وجود می‌آورد.

سخنران بعدی این وبینار جمشید فروزش، دبیر انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران بود.  به گفته فروزش عدم حمایت دولت یکی از موانع اصلی عدم توسعه صنایع بهداشتی و آرایشی در ایران است. اما منظور از حمایت ایجاد رانت نیست، بلکه باید حذف رانت برای ایجاد رقابت و سالم سازی فعالیت‌ها صورت گیرد. علاوه بر این باید از مزایای کشور منجمله از  نیروی کار ارزان استفاده کنیم.  او در ادامه نرخ سود بانکی و مواد اولیه داخلی که گرانتر از مواد اولیه وارداتی هستند  را نیز به عنوان موانع توسعه این صنعت معرفی کرد  و در بخشی از سخنان خود به این موضوع اشاره کرد که حدود یک ماه است که اجازه صادرات به محصولات این صنعت داده نشده در حالی که ظرفیت بالقوه 2 تا 4 برابر نیاز داخل است.

در ادامه این وبینار فخر السادات فاطمی، پژوهشگر حوزه فناوری علت اصلی آغاز پروژه مطالعاتی بررسی الگوهای کسب و کار در صنایع شوینده را بررسی دلایل کسب موفقیت نسبی برخی بنگاه های ایرانی در شرایط متلاطم کنونی اقتصاد ایران دانست واینکه چگونه می توان از نظام توسعه مدیریت این قبیل بنگاه ها برای سایر بنگاه های صنعتی کشور الگو برداری کرد.

در ادامه این وبینار فخرالسادات فاطمی پژوهشگر حوزه فناوری افزود:تولیدکنندگان مواد شوینده باید برای موفقیت در بازارهای صادراتی در بین خود یک تقسیم بندی داشته باشند و نباید تولیدکنندگان ایرانی در بازار یک کشور خارجی با یکدیگر رقابت کنند بلکه باید با بخش بندی بازار وضعیت عرضه محصول را با قیمت مناسب همچنان حفظ کنند تا بتوانند به صادرات محصولات خود به بازارهای هدف ادامه دهند.

بنا به گفته دکتر فاطمی. با توجه به فضای کسب و کار و مباحث اقتصادی به طور کلی دو رویکرد عمده «منبع محور» و «موقعیت‌یابی» مطرح است. در رویکرد منبع محور، تمرکز بنگاه بر قابلیت‌های درونی به عنوان شایستگی محوری در تعامل با محیط رقابتی است. از طرفی در رویکرد موقعیت‌یابی تمرکز بنگاه بر محیط کسب و کار و انتخاب استراتژی مناسب به منظور بهره‌برداری از منابع با توجه به موقعیت خود در برابر رقبا است. رویکرد دیگری با عنوان رویکرد تکاملی مبتنی بر تجربه اقتصادهای دیر‌صنعتی شده وجود دارد؛ این رویکرد به این موضوع می‌پردازد که بنگاه‌های با منابع اولیه اندک و با ورود با تاخیر به عرصه کسب و کار چگونه می‌توانند به منابع ضروری دسترسی پیدا کنند.

به گفته او، در ایران با چالش‌های متعددی مانند «عدم پیوند مناسب با اقتصاد جهانی»، «نوع رابطه دولت با بخش خصوصی»، «ویژگی‌های فرهنگی جامعه»، «رویکرد جایگزینی واردات»، «دسترسی به منابع ارزان که مثل یک شمشیر دولبه است» و «تدوین قوانین و ایجاد نهادهای تسهیل‌گر» مواجه هستیم.

سوال محوری این تحقیق به این موضوع می‌پردازد که چگونه برخی از بنگاه‌ها توانسته‌اند با کسب منابع کلیدی مورد نیاز خود در شرایط پر چالش محیط کسب و کار ایران به موفقیت دست یابند؟ و فرآیند رشد و توسعه در این بنگاه ها بر اساس کدام الگو و چگونه تحقیق یافته است؟  طبق گفته این پژوهشگر، برای پاسخ به این پرسش‌ها گام هایی اجرایی طی شده است و در نهایت مدل پژوهش استخراج شده است. طبق مدل مفهومی این پژوهش توانمندی‌های سازمانی، قابلیت‌های فناورانه، بازاریابی و توزیع و تولید منجر به رشد و توسعه بنگاه می‌شود. که هر کدام از این موارد محورهای مجزایی دارند.

همچنین در این وبینار تخصصی الگوهای کسب و کار در انواع صنایع شوینده کشور، نقش پیوند و شبکه سازی با سایر بنگاه‌های فعال در صنعت، بنگاه‌های صاحب فناوری در فضای بین‌المللی صنعتی و ارزیابی نقش آنها در سرعت رشد و توسعه بنگاه‌های یاد شده در ایران توسط کارشناسان بررسی شد.

فاطمی در پایان پیشنهاداتی ارائه کرد که این پیشنهادات به دو دسته سیاستی و استراتژیک تقسیم می‌شوند.  «ایجاد زیرساخت و توسعه تجارت»، «سازماندهی رقابت در میان بنگاه های صنعتی و ارتقا همکاری‌های بین بنگاهی»، «فضای کلان اقتصادی و جهت‌گیری فعالیت‌های صنعتی»، «تسهیل یادگیری، انتشار فناوری و پیشبرد نوآوری در صنعت» و «تحول قانونی، ساختاری و نهادی محیط صنعت» پیشنهادات سیاستی مطرح شده بود.