خلاصه گزارش بررسی علل چسبندگی قیمتها و راهکارهای کاهش آن
در چندماهه اخیر نیز علی‌رغم کاهش نرخ ارز به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر تورم در کشور، قیمتها در سطح بازار متناسب با آن واکنش نشان نداده است. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در گزارشی علل اصلی این چسبندگی قیمتها در بازار را ارائه کرده است:
چسبندگی قیمتها مقاومت و یا عدم واکنش متناسب قیمتها در مقابل تغییرات شرایط اقتصادی است و مانع از دستیابی اقتصاد به تعادل بهینه در کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت در بازارها میشود.
از مهم‌ترین علل چسبندگی قیمتها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود خطای پولی و اطلاعات ناقص در خصوص قیمتها و انتظارات تورمی؛
- صرف دوره زمانــی طولانی برای تولید کالا؛
- وجود قراردادهای کار، بیمه‌ها و حداقل دستمزد و در نتیجه جلوگیری از کاهش هزینه نیروی کار؛
- بادوام بودن کالاهای تولیدی؛
- نحوه رفتار قیمت‌گذاری بنگاه‌ها در موجه با تغییر شاخص‌های اقتصادی؛
- درجه رقابتی بودن بازار؛
- همبستگی بــالا بین رفتار چسبندگی قیمت محصولات نهایی و چسبندگی هزینه‌ها (قیمت محصولات واسطه‌ای)؛
- قیمت‌گذاری دستوری در بازار نهاده‌ها و محصول نهایی؛
- زمان‌بر و هزینه‌بر بودن اطلاع‌رسانی تغییر قیمت به مصرف‌کنندگان؛
- پایین بودن ثبات اقتصادی؛
- وجود بازارهای غیررقابتی محصول و عوامل تولید؛
- وجود موانع در برابر حرکت آزاد نهاده‌ها و محصولات در بین بازارها.
در اقتصاد ایران، بی‌ثباتی اقتصادی و شکل‌گیری انتظارات تورمی (عمدتاً ناشی از نوسانات نرخ ارز و افزایش قیمت‌های بین‌المللی، کاهش رشد اقتصادی و افزایش حجم نقدینگی) و به‌ویژه محدودیت‌های ساختاری با توجه به ماهیت «کالا‌ها» و «خدمات» از علل ایجادکننده شرایط چسبندگی قیمتها در بازار در سال‌های اخیر بوده‌اند.
با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده، راه‌کارهایی نیز برای رفع چسبندگی قیمتها در سطوح خرد و کلان در گزارش ارائه است.
